Trạng
Tŕnh là cư sĩ Phật giáo
Lê Anh Chí
__________________________________________
Dàn Bài :
I) Tiểu sử
II) Bạch
Vân cư sĩ
III) Bạch
Vân Am
IV) Thường cùng các vị sư
đi dạo chơi nơi danh lam thắng cảnh
V) Sứ giả Trịnh Kiểm
đến yết kiến, thấy Trạng Tŕnh đang sửa soạn đi chùa
lễ Phật
VI) "Giữ chùa thờ
Phật th́ ăn oản"
VII) Có xây chùa
VIII) Bạch
Vân Am thi tập
IX) Một bài thơ thiền
X) Kết : Trạng Tŕnh là cư sĩ và ...
__________________________________________
Cư sĩ là Phật tử tu tại gia , do
đó chữ ‘Phật giáo’ trong tựa đề (‘Trạng Tŕnh là cư sĩ Phật giáo’) là thừa ;
nhưng tôi vẫn dùng, để nhấn mạnh rằng Trạng Tŕnh là
Phật tử. Bài này trưng
những bằng chứng rằng Trạng Tŕnh là cư sĩ,
sau đó nói đến những đóng góp của Trạng Tŕnh cho Phật giáo...
I) Tiểu sử
Trạng Tŕnh Nguyễn bỉnh Khiêm (1491 - 1585),
người làng Trung Am, huyện Vĩnh Lại, tỉnh
Hải Dương,tên là Văn Đạt, sau đổi
thành Bỉnh Khiêm, tự là Hanh Phu , hiệu là Bạch Vân
cư sĩ. Về già được học tṛ tôn làm
Tuyết Giang Phu Tử.
Trạng nguyên, khoa Ất mùi 1535 (nhà nhuận
Mạc)
Thượng Thư , Thái Phó, Tŕnh Quốc Công.
Được gọi là Trạng Tŕnh, v́ ông
đỗ Trạng nguyên,lại được phong làm Tŕnh
Tuyền Hầu, rồi (truy phong ?) Tŕnh Quốc Công.
Về hưu năm 1542, nhà ông ở gọi là
"Bạch vân Am''.
C̣n hai tập thơ "Bạch vân Am thi
tập'' (chữ Hán) và '' Bạch Vân quốc ngữ thi''
(chữ Nôm) . Theo Lê quư Đôn và Phan huy Chú, thơ của
Trạng Tŕnh có gần 1000 bài nay đă thất lạc
gần hết.
Nổi danh về bói toán, được bí
truyền của Bảng Nhăn Lương Đắc
Bằng. Có Sấm Trạng Tŕnh để
đời.Thọ 95 tuổi.
II) Bạch Vân cư sĩ
Trạng Tŕnh lấy hiệu là Bạch Vân
cư sĩ
Mà cư sĩ là Phật tử tu tại gia
Cho nên Trạng Tŕnh là Phật
tử, và là Phật tử có tu luyện Phật pháp ,
thường tu luyện Phật pháp
III) Bạch Vân Am
Khi về hưu, ông gọi nhà ông ở là "Bạch vân Am''. Rất rơ ràng :
ông hằng tu luyện Phật pháp trong nhà
IV) Thường cùng các vị sư đi dạo
chơi nơi danh lam thắng cảnh
Sách vở thường nói rằng ông
thường ‘dắt’ các sư đi chơi ;
người ta dùng chữ ‘dắt’ bởi v́ họ
tưởng lầm rằng Trạng Tŕnh là Ông Trời (!!!), cao quí hơn các
sư (đối với họ là tầm
thường) ; sự thực th́ Trạng Tŕnh cùng các vị sư đi dạo
chơi nơi danh lam thắng cảnh (và Trạng Tŕnh đối với các vị sư
rất lễ độ, như mọi Phật tử đối với bậc
xuất gia !)
V) Sứ giả Trịnh Kiểm đến yết
kiến, thấy Trạng Tŕnh
đang sửa soạn đi chùa lễ Phật
Sứ giả Trịnh Kiểm
đến yết kiến, thấy Trạng Tŕnh đang sửa soạn đi chùa
lễ Phật . Chi tiết nhỏ này nói thêm rằng
Trạng Tŕnh là Phật tử !
VI)"Giữ
chùa thờ Phật th́ ăn oản"
Sứ giả Trịnh Kiểm
đến yết kiến, thấy Trạng Tŕnh đang sửa soạn đi chùa
lễ Phật . Và Trạng Tŕnh
nói với đầy tớ, đang sửa soạn
việc đi chùa, rằng
"Giữ chùa thờ Phật th́ ăn oản"
Câu "Giữ chùa thờ
Phật th́ ăn oản" này có
hai nghĩa :
-nên thờ nhà Lê th́ được hưởng
lộc
-nên thờ Phật
Ta thấy rằng
họ Trịnh dùng cả hai nghĩa này làm phương châm: a)không
dám cướp ngôi của nhà Lê b)thờ Phật
Ngoài ra, Trạng Tŕnh c̣n nói : "Năm nay
mất mùa, giống mới không tốt, nên dùng giống
cũ mà gieo mạ". Câu này th́ rơ nghĩa lắm !
VII) Có xây chùa
Có tài liệu nói rằng ông có xây chùa,
ở trong làng Trung Am
VIII) Bạch Vân Am thi tập
Ông có tập thơ gọi là Bạch Vân Am thi tập. Chi tiết này (Bạch Vân Am) nói thêm
rằng Trạng Tŕnh là Phật tử và là cư sĩ !
IX) Một bài thơ thiền
Bạch Vân cư sĩ có một bài thơ thiền, như sau :
Chưa dễ ai là Phật Thích
Ca,
Mọi niềm nhân ngă, nhẫn
th́ qua -
Ḷng vô sự, trăng in
nước
Của thảng lai, gió thổi
hoa -
Này khách xuân xanh khi trẻ
Mấy người đầu
bạc tuổi già !
Thanh nhàn ấy, ắt là tiên
thánh,
Được thú ta, đă có thú
ta !
IX) Kết : Trạng Tŕnh
là cư sĩ và ...
Tất cả những sự kiện
kể trên chứng minh rằng Trạng Tŕnh là Phật
tử và là cư sĩ ! Ông chuyên tu theo đạo
Phật, có lẽ là tu thiền ; c̣n ông có đắc đạo
hay không, th́ tôi không thể biết (thiếu dữ kiện
để xét đoán)
Ông có công với đạo
Phật, chính là bởi câu "Giữ
chùa thờ Phật th́ ăn oản" ; họ Trịnh dùng hai
nghĩa của
câu này làm phương
châm: a)không dám cướp ngôi của nhà Lê b)thờ Phật ; họ Nguyễn có lẽ
cũng dùng hai nghĩa của
câu này làm phương châm
a)tôn vua Lê b)thờ Phật ./ .
*
*
* Lê Anh Chí *.
_____________
*
*
Trang Nhà Kiến Tánh www.kientanh.com
Mục Lục Thơ ‘họa thơ,
lẩy Kiều’
Mục Lục ‘‘Kiến Tánh Thành Phật’’
------------------------------------------------------------------
*
Trang Chính
* Mục
Lục * Luận 1 * Luận
2 * Thơ 1 * Thơ
2
------------------------------------------------------------------------------
* Hộp Thư * Nối kết Trang Nhà Phật Pháp Việt
Nam * Nối
kết Văn Học *
------------------------------------------------------------------------------
* Bài
Xưa
* Bài
mới Kiến Tánh * Bài
mới Trang LêAnhChí *
---------------------------------------------------------------
*
Liên Kết
TrangNhà
LêAnhChí :
* Trang Chính * ML_ViệtSử,Văn * ViệtSử,
Văn 3 * ViệtSử, Văn 4 * Bài mới LêAnhChí *