Trạng Trình là cư sĩ Phật giáo

Trạng Trình là cư sĩ Phật giáo

Lê Anh Chí

__________________________________________

Dàn Bài :

I) Tiểu sử

II) Bạch Vân cư sĩ

III) Bạch Vân Am

IV) Thường cùng các vị sư đi dạo chơi nơi danh lam thắng cảnh

V) Sứ giả Trịnh Kiểm đến yết kiến, thấy Trạng Trình đang sửa soạn đi chùa lễ Phật

VI) "Giữ chùa thờ Phật thì ăn oản"

VII) Có xây chùa

VIII) Bạch Vân Am thi tập

IX) Một bài thơ thiền

X) Kết : Trạng Trình là cư sĩ và ...

__________________________________________

Cư sĩ là Phật tử tu tại gia , do đó chữ ‘Phật giáo’ trong tựa đề (‘Trạng Trình là cư sĩ Phật giáo’) là thừa ; nhưng tôi vẫn dùng, để nhấn mạnh rằng Trạng Trình là Phật tử. Bài này trưng những bằng chứng rằng Trạng Trình là cư sĩ, sau đó nói đến những đóng góp của Trạng Trình cho Phật giáo...

I) Tiểu sử

Trạng Trình Nguyễn bỉnh Khiêm (1491 - 1585), người làng Trung Am, huyện Vĩnh Lại, tỉnh Hải Dương,tên là Văn Đạt, sau đổi thành Bỉnh Khiêm, tự là Hanh Phu , hiệu là Bạch Vân cư sĩ. Về già được học trò tôn làm Tuyết Giang Phu Tử.

Trạng nguyên, khoa Ất mùi 1535 (nhà nhuận Mạc)

Thượng Thư , Thái Phó, Trình Quốc Công.

Được gọi là Trạng Trình, vì ông đỗ Trạng nguyên,lại được phong làm Trình Tuyền Hầu, rồi (truy phong ?) Trình Quốc Công.

Về hưu năm 1542, nhà ông ở gọi là "Bạch vân Am''.

Còn hai tập thơ "Bạch vân Am thi tập'' (chữ Hán) và '' Bạch Vân quốc ngữ thi'' (chữ Nôm) . Theo Lê quý Đôn và Phan huy Chú, thơ của Trạng Trình có gần 1000 bài nay đã thất lạc gần hết.

Nổi danh về bói toán, được bí truyền của Bảng Nhãn Lương Đắc Bằng. Có Sấm Trạng Trình để đời.Thọ 95 tuổi.

II) Bạch Vân cư sĩ

Trạng Trình lấy hiệu là Bạch Vân cư sĩ

Mà cư sĩ là Phật tử tu tại gia

Cho nên Trạng Trình là Phật tử, và là Phật tử có tu luyện Phật pháp , thường tu luyện Phật pháp

III) Bạch Vân Am

Khi về hưu, ông gọi nhà ông ở là "Bạch vân Am''. Rất rõ ràng : ông hằng tu luyện Phật pháp trong nhà

IV) Thường cùng các vị sư đi dạo chơi nơi danh lam thắng cảnh

Sách vở thường nói rằng ông thường ‘dắt’ các sư đi chơi ; người ta dùng chữ ‘dắt’ bởi vì họ tưởng lầm rằng Trạng Trình là Ông Trời (!!!), cao quí hơn các sư (đối với họ là tầm thường) ; sự thực thì Trạng Trình cùng các vị sư đi dạo chơi nơi danh lam thắng cảnh (và Trạng Trình đối với các vị sư rất lễ độ, như mọi Phật tử đối với bậc xuất gia !)

V) Sứ giả Trịnh Kiểm đến yết kiến, thấy Trạng Trình đang sửa soạn đi chùa lễ Phật

Sứ giả Trịnh Kiểm đến yết kiến, thấy Trạng Trình đang sửa soạn đi chùa lễ Phật . Chi tiết nhỏ này nói thêm rằng Trạng Trình là Phật tử !

VI)"Giữ chùa thờ Phật thì ăn oản"

Sứ giả Trịnh Kiểm đến yết kiến, thấy Trạng Trình đang sửa soạn đi chùa lễ Phật . Và Trạng Trình nói với đầy tớ, đang sửa soạn việc đi chùa, rằng "Giữ chùa thờ Phật thì ăn oản"

Câu "Giữ chùa thờ Phật thì ăn oản" này có hai nghĩa :

-nên thờ nhà Lê thì được hưởng lộc

-nên thờ Phật

Ta thấy rằng họ Trịnh dùng cả hai nghĩa này làm phương châm: a)không dám cướp ngôi của nhà Lê b)thờ Phật

Ngoài ra, Trạng Trình còn nói : "Năm nay mất mùa, giống mới không tốt, nên dùng giống cũ mà gieo mạ". Câu này thì rõ nghĩa lắm !

VII) Có xây chùa

Có tài liệu nói rằng ông có xây chùa, ở trong làng Trung Am

VIII) Bạch Vân Am thi tập

Ông có tập thơ gọi là Bạch Vân Am thi tập. Chi tiết này (Bạch Vân Am) nói thêm rằng Trạng Trình là Phật tử và là cư sĩ !

IX) Một bài thơ thiền

Bạch Vân cư sĩ có một bài thơ thiền, như sau :

Chưa dễ ai là Phật Thích Ca,

Mọi niềm nhân ngã, nhẫn thì qua -

Lòng vô sự, trăng in nước

Của thảng lai, gió thổi hoa -

Này khách xuân xanh khi trẻ

Mấy người đầu bạc tuổi già !

Thanh nhàn ấy, ắt là tiên thánh,

Được thú ta, đã có thú ta !

IX) Kết : Trạng Trình là cư sĩ và ...

Tất cả những sự kiện kể trên chứng minh rằng Trạng Trình là Phật tử và là cư sĩ ! Ông chuyên tu theo đạo Phật, có lẽ là tu thiền ; còn ông có đắc đạo hay không, thì tôi không thể biết (thiếu dữ kiện để xét đoán)

Ông có công với đạo Phật, chính là bởi câu "Giữ chùa thờ Phật thì ăn oản" ; họ Trịnh dùng hai nghĩa của câu này làm phương châm: a)không dám cướp ngôi của nhà Lê b)thờ Phật ; họ Nguyễn có lẽ cũng dùng hai nghĩa của câu này làm phương châm a)tôn vua Lê b)thờ Phật ./ .