Hai người tranh luận Phật-pháp ngoài đường phố và ‘Tâm là Phật Phật là Tâm’

                     Hồi kư Lê Anh Chí

__________________________________________

Dàn Bài :

I) Thời điểm : vào khoảng năm 1952

II) Hai người tranh luận Phật-pháp ngoài đường phố, đường Cây Mai

III) ‘Tâm tức là Phật, Phật tức là Tâm’

IV) Biết rằng ‘Tâm tức là Phật, Phật tức là Tâm’ mặc dù chẳng hiểu rơ ràng

V) Cuộc hội ngộ đầu tiên với Thiền Tông

VI) Chẳng phải là Ngộ, nhưng là một hội ngộ lớn

VII) Măi đến năm 1977, mới dùng đến chân lư này

VIII) Dịch câu ‘tức Tâm tức Phật’

__________________________________________

 

 

NB = Nguyễn Biểu

NTr = Nguyễn Trăi

 

I) Thời điểm : vào khoảng năm 1952

 

Cách đây hơn 60 năm (năm nay là 2013), có hai người tranh luận Phật-pháp ngoài đường phố, đường Nguyễn Trăi , Q5, Chợ Lớn Thành (hồi đó gọi là đường Cây Mai th́ phải). Cuộc tranh luận này đă gieo vào ḷng tôi một ấn tượng lớn lao ; và đă cho tôi biết một chân lư, chân lư đó là ‘Tâm tức là Phật, Phật tức là Tâm’ !

Thời điểm : vào khoảng năm 1952

 

 

II) Hai người tranh luận Phật-pháp ngoài đường phố, đường Cây Mai

 

Hôm ấy, tôi bước ra khỏi nhà (đi chơi), nếu quẹo phải th́ đi vào trong xóm , quẹo trái th́ đi ra đường Cây Mai ; tôi quẹo trái rồi quẹo trái nữa, tà tà đi về phía Nguyễn Biểu (lúc đó chưa là một thông lộ, mà chỉ là một đường hẻm lớn) ; bỗng thấy hai người tranh luận Phật-pháp ngoài đường phố, trên lề đường Cây Mai (tức Nguyễn Trăi ). Không hiểu sao , tôi dừng lại lắng tai nghe.

Hai người tranh luận Phật-pháp rất hăng (hai người đàn ông trung niên), một người bỗng chỉ trỏ và nói : ‘Anh phải biết rằng : Tâm tức là Phật, Phật tức là Tâm !’ . Nghe ‘Tâm tức là Phật, Phật tức là Tâm’, tôi bỗng thấy như chấn động tâm can, ngơ ngẩn xuất thần.

Người đang nói ‘Tâm tức là ...’, dừng lại một hai phút, rồi nói tiếp, trước khi nói, nh́n tôi một chút, (ông rơ ràng cũng thấy là tôi đang có điều khác lạ), và vẫn nói ‘Anh phải biết rằng : Tâm tức là Phật, Phật tức là Tâm !’

Tôi ngơ ngẩn hồi lâu, đứng sững ở đó, nhận ra rằng ḿnh vừa được một điều rất quí báu, rồi quyết định không đi chơi nữa, quay về nhà. Tôi vừa đi , vừa nghĩ ‘Tâm tức là Phật, Phật tức là Tâm’ , lần hồi tôi vừa đi , vừa hoa tay múa chân, vừa nói ‘Tâm tức là Phật, Phật tức là Tâm ! Hay, Hay, Hay !’ 

 

 

III) ‘Tâm tức là Phật, Phật tức là Tâm’

 

‘Tâm tức là Phật, Phật tức là Tâm’, lúc ấy tôi c̣n là con nít, làm sao lại có thể  thấy rằng câu ‘Tâm tức là Phật, Phật tức là Tâm’ là rất hay ? Tôi tạm giải thích như sau : sự tích đức Phật th́ tôi đă được cha mẹ kể, c̣n Tâm th́  cha mẹ của tôi cũng hay nói nhiều về Tâm. Người ta có thể học bằng cách hội ư, tôi tuy c̣n nhỏ, nhưng đại khái cũng ‘biết’ Tâm !

 

 

IV) Biết rằng ‘Tâm tức là Phật, Phật tức là Tâm’ mặc dù chẳng hiểu rơ ràng

 

Từ hôm ấy, tôi biết rằng ‘Tâm tức là Phật, Phật tức là Tâm’ mặc dù chẳng hiểu rơ hoàn toàn !

 

 

V) Cuộc hội ngộ đầu tiên với Thiền Tông

 

Đó là cuộc hội ngộ đầu tiên của tôi với Thiền Tông ! tôi xem đó là một hân hạnh lớn lao ! mặc dù măi đến năm 1977, 1978 tôi mới biết đại khái Thiền Tông  nghĩa là ǵ !

 

 

VI) Chẳng phải là Ngộ, nhưng là một hội ngộ lớn

 

Đó dĩ nhiên chẳng phải là Ngộ, v́ Ngộ là Chứng Ngộ Phật Tánh, một đại sự lớn lao hơn nhiều !

Nhưng đó là cuộc hội ngộ đầu tiên của tôi với Thiền Tông !  là một hội ngộ lớn : tôi đă thấy bằng trực giác rằng ‘Tâm tức là Phật, Phật tức là Tâm’ là Chân Lư !

 

 

VII) Măi đến năm 1977, mới dùng đến chân lư này

 

Hồi ấy tôi c̣n là con nít, tôi đă thấy bằng trực giác rằng ‘Tâm tức là Phật, Phật tức là Tâm’ là Chân Lư !

Măi đến năm 1977, lúc quyết định tu thiền  (với tư cách cư sĩ), tôi mới dùng đến chân lư này. Cuối năm 1977, đầu năm 1978, tôi hân hạnh đọc được Kinh Lăng Nghiêm, dịch giả  Trí Độ và Tuệ Quang ( Phải nói đó là một hân hạnh lớn , v́ tôi ở Pháp, lúc ấy Kinh quí hơn vàng, cũng rất kỳ lạ, là tôi hân hạnh gặp được Kinh Lăng Nghiêm !)

Sau khi say mê đọc Kinh Lăng Nghiêm, tôi tự giải thích cho rơ hơn là :

       ‘Tâm tức là Phật, Phật tức là Tâm’ có nghĩa là  ‘Chân Tâm tức là Phật, Phật tức là Chân Tâm’

 

 

VIII) Dịch câu ‘tức Tâm tức Phật’

 

Câu ‘tức Tâm tức Phật’, câu chữ Hán phiên âm , thường thấy trong sách Thiền, dĩ nhiên phải được dịch là     ‘Tâm tức là Phật, Phật tức là Tâm’ !

Đây, ít nhất,  là một điều lợi phát xuất từ  cuộc hội ngộ đầu tiên của tôi với Thiền Tông  hơn 60 năm về trước _-c̣n nhiều lợi lạc khác ...

*

*

* Lê Anh Chí *.

_____________

 

Kinh sách tham khảo

Kinh :

       Kinh Đại Bát Niết Bàn, dịch giả Thích Trí Tịnh

       Kinh Đại Bát Niết Bàn, Kinh Trường Bộ (Nhị Thừa),dịch giả Thích Minh Châu

       Đại Thừa Kim Cang Kinh Luận

       Cuộc đời Đức Phật (Trích dẫn Kinh), dịch giả Thích Trung Quán

       Kinh Kim Cang, dịch giả Đoàn Trung C̣n

       Kinh Kim Cang, dịch giả Thích Trí Tịnh

       Kinh Kim Cang và Chánh Pháp chưa từng có, dịch và chú giải : Thích Huyền Vi

       Kinh Kim Cang, dịch giả Thích Duy Lực

       Kinh Kim Cang, dịch giả Thích Thiện Hoa

       Kinh Lăng Nghiêm,  dịch giả   Trí Độ và Tuệ Quang

       Kinh THỦ LĂNG NGHIÊM TÔNG THÔNG, dịch giả Thích Nhẫn Tế

       Kinh Trường A Hàm,  dịch giả   Thích Thiện Siêu

       Kinh Trường Bộ (Nhị Thừa),dịch giả Thích Minh Châu

       Kinh Vô Ngă Tướng,  dịch giả Phạm Kim Khánh

       Pháp Trích Lục, Huỳnh văn Niệm trích lục.

Ngữ Lục (đến đời Lục Tổ):

       Sáu cửa Thiếu Thất, Đạt Ma Sư Tổ, dịch giả Trúc Thiên

       Kinh Pháp Bảo Đàn, Lục Tổ, dịch giả Thích Duy Lực

       Kinh Pháp Bảo Đàn, Lục Tổ, dịch giả Thích Minh Trực

       Chứng Đạo Ca, Huyền Giác,  dịch giả Trúc Thiên

Ngữ Lục (sau đời Lục Tổ):

       Bá Trượng Ngữ Lục, dịch giả Thích Duy Lực

       Truyền Tâm Pháp Yếu, Hoàng Bá, dịch giả Thích Duy Lực

       Cội nguồn truyền thừa và phương pháp tu tŕ của thiền tông, Nguyệt Khê, dịch giả Mai Phúc Hiền

       Chơn tâm trực thuyết, Phổ Chiếu

       Lâm Tế Ngữ Lục

       Thiền Đốn Ngộ, nhiều tác giả : Huyền Giác, Huệ Hải, Thạch Thành Kim, Oánh Sơn,  Hư Vân; dịch giả Thích Thanh Từ

       Tọa Thiền Luận, Đại Giác, dịch giả Như Hạnh

       Tu tâm quyết, Phổ Chiếu

Từ Điển :

       Phật Quang Đại Từ Điển

       Phật Học Từ Điển, Đoàn Trung C̣n

       Từ Điển Phật Học, Chân Nguyên _ Nguyễn Tường Bách

Sách :

       Nam Hoa Kinh, Trang Tử, dịch giả Ngô Tất Tố

       Nam Hoa Kinh, Trang Tử, dịch giả Nguyễn Hiến Lê

       Tứ Diệu Đế, Thích Thiện Hoa

 

       Mặc Tử,  Nguyễn Hiến Lê

       Cuộc đời Thánh Tăng Đại Ca Diếp, Nguyễn Điều,

       Cuộc đời Tôn Giả Xá Lợi Phất, Nguyễn Điều,

       Cuộc đời Tôn Giả Mục Kiền Liên, Nguyễn Điều,

       Đường Mây Trên Đất Hoa, Thích Hằng Đạt và Nguyên Phong

       Phật Giáo Khái Luận, Thích Chơn Thiện,

       Thiền Sư Việt Nam, Thích Thanh Từ

       Tổ Thiền Tông, Thích Thanh Từ

       Thiền Đạo Tu Tập, Trương Trừng Cơ, dịch giả Như Hạnh

       Triết Học Trần Thái Tông, Nguyễn Đăng Thục

       Thiền Luận, D.T Suzuki, Trúc Thiên dịch, NXB An Tiêm, Sài G̣n 1973

 

       Cổ Học Tinh Hoa, Nguyễn văn Ngọc và Trần Lê Nhân

       Nho Giáo, Trần Trọng Kim

       Việt Nam Phật Giáo sử luận,  Nguyễn Lang, NXB Văn Học, Hà Nội 1994

       Cao Tăng Dị Truyện, Hạnh Huệ biên dịch

 

*

*

Trang Nhà Kiến Tánh    www.kientanh.com

       Mục Lục Thơ AiBảo GióLay

              Mục Lục Thơ ‘Đặc Biệt’      

       Mục Lục Thơ ‘Hoa’

              Mục Lục Thơ ‘họa thơ, lẩy Kiều’

       Mục Lục Thơ ‘Muôn Thiền’

              Mục Lục Thơ Tâm

                            Mục Lục Thơ Thiền Toán

       Mục Lục Thơ ‘Trăng’

               Mục Lục Thơ ‘Vạn Trăng’

                     Mục Lục Thơ ‘x Phật x’

                            Mục Lục Thơ ‘x Tánh x’

       Mục Lục Thơ ‘x Thiền x’     

              Mục Lục Thơ Xuân Tết

 

       Mục Lục của Mục Lục Thơ

 

Mục Lục ‘‘Kiến Tánh Thành Phật’’

Mục Lục "Không Trụ"

Mục Lục của Mục Lục Đoản Luận

------------------------------------------------------------------

* Trang Chính * Mục Lục * Luận 1 * Luận 2 * Thơ 1 * Thơ 2

------------------------------------------------------------------------------

* Hộp Thư  * Nối kết Trang Nhà Phật Pháp Việt Nam * Nối kết Văn Học *

------------------------------------------------------------------------------

* Bài Xưa * Bài mới Kiến Tánh * Bài mới Trang LêAnhChí *

 ---------------------------------------------------------------

*

Liên Kết TrangNhà LêAnhChí :

* Trang Chính * ML_ViệtSử,Văn * ViệtSử, Văn 3 * ViệtSử, Văn 4 * Bài mới LêAnhChí *