Tâm b́nh thường chẳng phải là Đạo

 

             Lê Anh Chí

__________________________________________

Dàn Bài :

I) Tâm b́nh thường là vọng tâm, dĩ nhiên chẳng phải là Đạo

II) Tâm B́nh và Tâm Thường dĩ nhiên là Đạo

III) Câu chuyện "B́nh Thường Tâm Là Đạo"

IV) Triệu Châu Ngộ không phải v́ "B́nh Thường Tâm Là Đạo"

V) Lời giải thích của Thiền sư Nguyệt Khê

VI) Khéo dùng phương tiện

VII) ‘‘Con chó không có Phật Tánh’’ (Triệu Châu)

VIII) ‘‘Không nghĩ thiện, không nghĩ ác, cái ǵ là . . .’’

IX) ‘‘Thần thông và diệu dụng Gánh nước cùng bửa củi !’’

__________________________________________

 

 

 

I) Tăm b́nh thường là vọng tâm, dĩ nhiên chẳng phải là Đạo

 

Tăm b́nh thường là tâm b́nh b́nh thường, tâm tầm thường để qua ngày, tâm tầm thường của người  tầm thường lần lửa sống qua một đời

 

Tăm b́nh thường là vọng tâm.

Tăm b́nh thường là vọng tâm, dĩ nhiên chẳng phải là Đạo

 

 

II) Tâm B́nh và Tâm Thường dĩ nhiên là Đạo

 

Tâm B́nh là Tâm b́nh lặng là vọng tâm đă được hàng phục.

Tâm Thường = Tâm không vô thường

       = Chân Tâm

       = Phật tánh

 

Tâm B́nh và Tâm Thường dĩ nhiên là Đạo

 

 

III) Câu chuyện "B́nh Thường Tâm Là Đạo"

 

Trích ‘‘Cội nguồn truyền thừa và phương pháp tu tŕ của thiền tông’’:

{{

Triệu Châu hỏi Nam Tuyền: Thế nào là đạo?
Tuyền nói: B́nh thường tâm là đạo.
Châu nói: Có xu hướng chăng?
Tuyền nói: Tính hướng th́ sai.
Châu nói: Chẳng tính sao biết là đạo?
Tuyền nói: Đạo chẳng thuộc biết, chẳng thuộc không biết; biết là vọng giác, không biết là vô kư. Nếu chơn đạt đến cái đạo "chẳng tính" th́ giống như không, mênh mông trống rỗng, đâu có thể cưỡng cho là đúng sai ư!
Châu ngay đó đại ngộ.

}}

 

 

IV) Triệu Châu Ngộ không phải v́ "B́nh Thường Tâm Là Đạo"

 

Theo đọan trích dẫn ở trên , khi nghe "B́nh Thường Tâm Là Đạo", th́ Triệu Châu chưa Ngộ , nên Sư mới hỏi thêm và được Tổ Nam Tuyền giải thích :

{{  Đạo chẳng thuộc biết, chẳng thuộc không biết; biết là vọng giác, không biết là vô kư. Nếu chơn đạt đến cái đạo "chẳng tính" th́ giống như không, mênh mông trống rỗng, đâu có thể cưỡng cho là đúng sai ư!

}}

Nghe xong câu này, th́ Triệu Châu mới Ngộ.

 

Triệu Châu Ngộ không phải v́ "B́nh Thường Tâm Là Đạo". Vậy nếu đem câu "B́nh Thường Tâm Là Đạo" ra mà hành đạo, th́ rơ ràng là người học thiền không cẩn thận.

 

Ta có thể thấy rằng mục đích của "B́nh Thường Tâm Là Đạo" là để đưa hành giả đến chỗ ‘đầu sào trăm thước’ ; phải cần câu giải thích ( khá dài) sau đó của Nam Tuyền mới có thể Ngộ được. Mà hành giả có thể Ngộ hay không là tùy căn cơ của ḿnh.

 

 

V) Lời giải thích của Thiền sư Nguyệt Khê

 

Thiền sư Nguyệt Khê giải thích như sau :

{{

Lời "B́nh thường tâm là đạo" của Nam Tuyền, ư nói sau khi kiến tánh, khởi niệm động niệm đều là Phật tánh, đứng, nằm, ngồi, mặc áo, ăn cơm, cuộc sống hằng ngày đều là chơn như, ấy là cảnh giới sau khi chứng ngộ. Nay người ta hiểu lầm câu "B́nh thường tâm là đạo" tức là b́nh b́nh thường thường để qua ngày, b́nh b́nh thường thường làm một người tốt, chẳng làm thiện, chẳng tạo tác, mặc kệ tùy duyên uổng qua một đời tức là ngộ đạo, như vậy khác chi người lời biếng, ăn no suốt ngày chẳng làm việc ǵ! Thật đáng thương xót!

}}

(Trích ‘‘Cội nguồn truyền thừa và phương pháp tu tŕ của thiền tông’’của Thiền sư Nguyệt Khê)

 

 

VI) Khéo dùng phương tiện

 

Nguyên lư của Thiền Tông là "Khéo dùng phương tiện ! " Khéo dùng phương tiện để trực chỉ chân tâm.

       (Xem bài " Nguyên Lư Phương Thức Thiền Tông ")

Các vị Tổ có khi khéo dùng phương tiện một cách rất độc đáo. Chuyển ngữ, cử chỉ, việc làm quái dị , làm cho đệ tử được Kiến Tánh. Những câu chuyện Kiến Tánh này được truyền tụng cho hậu học và gây hiểu lầm không ít.

Vấn đề là : Ngón tay chỉ mặt trăng !

Phương tiện là ngón tay, mục đích (Phật Tánh ) là mặt trăng. Người học thường lầm ngón tay là mặt trăng . Thường lầm  phương tiện và cứu cánh.

Xem bài

       Khéo dùng phương tiện !

       Chẳng phải "Không nghĩ thiện, không nghĩ ác" !

 

 

VII) ‘‘Con chó không có Phật Tánh’’ (Triệu Châu)

 

Lời "B́nh thường tâm là đạo" của Nam Tuyền cũng giống như ‘‘Con chó không có Phật Tánh’’ của Triệu Châu.

Dĩ nhiên là

_B́nh thường tâm chẳng phải là đạo

_Con chó có Phật Tánh

 

Trong những trường hợp đó, cần xét xem :

_căn cơ của người đối diện các thiền sư như thế nào

_những ǵ được nói sau đó

Việc"Khéo dùng phương tiện ! " bao giờ cũng tùy căn cơ của người học.

 

 

VIII) ‘‘Không nghĩ thiện, không nghĩ ác, cái ǵ là . . .’’

 

Lời "B́nh thường tâm là đạo" của Nam Tuyền cũng giống như ‘‘Không nghĩ thiện, không nghĩ ác’’ của Lục Tổ.

Và người ta thường lầm tưởng rằng ‘‘Không nghĩ thiện, không nghĩ ác’’ là chân lư ! Ngay đến nhân vật tài ba lỗi lạc như Vương Dương Minh cũng hiểu lầm câu này.

 

Sự lầm tưởng này rất kém v́ nguyên văn câu này đâu phải chỉ có thế, mà là : ‘‘Không nghĩ thiện, Không nghĩ ác, đang khi ấy cái ǵ là bản lai diện mục của Thượng Tọa Minh ?’’

Thật rơ ràng : ‘‘Không nghĩ thiện, Không nghĩ ác’’ chỉ là phương tiện

Xem bài :

       Câu chuyện Lục Tổ và Huệ Minh

 

 

IX) ‘‘Thần thông và diệu dụng Gánh nước cùng bửa củi !’’

 

Trong một bài kệ của Bàng Cư Sĩ có câu :

       ‘‘Thần thông và diệu dụng

       Gánh nước cùng bửa củi !’’

Nhiều người cũng hiểu lầm câu này, và cho là đối với Bàng Cư Sĩ gánh nước, bửa củi là thần thông. Và họ quyết định chân lư là ‘‘gánh nước, bửa củi là thần thông’’

 

Sự thực là, sau khi Kiến Tánh, th́ đi đứng nằm ngồi đều thấy Tánh!

       Gánh nước cùng bửa củi

cũng thấy Tánh !.

Bửa củi cũng thấy Tánh !. V́ thấy Tánh nên một nhát búa bổ xuống , ta thấy thanh củi chẻ ra như càn khôn hợp rồi lại chia, như muôn vàn rạng rỡ. Mỗi mỗi đều thấy trong sáng như gương _v́ cái thấy do tâm mà thấy, mà tâm đà thấy Tánh !

Đây là diễn tả cái thấy, cái trạng thái, khi gánh nước cùng bửa củi, trạng thái này mầu nhiệm như thần thông, chớ chẳng phải bảo gánh nước, bửa củi là thần thông.

 

‘‘Gánh nước cùng bửa củi’’ chẳng phải là thần thông và diệu dụng.

Người đă Kiến Tánh th́ thấy mỗi hành động là thần thông và diệu dụng.

*

*

* Lê Anh Chí *.

_____________

 

 

Kinh sách tham khảo

Kinh :

       Kinh Đại Bát Niết Bàn, dịch giả Thích Trí Tịnh

       Đại Thừa Kim Cang Kinh Luận

       Cuộc đời Đức Phật (Trích dẫn Kinh), dịch giả Thích Trung Quán

       Kinh Kim Cang, dịch giả Đoàn Trung C̣n

       Kinh Kim Cang, dịch giả Thích Trí Tịnh

       Kinh Kim Cang và Chánh Pháp chưa từng có, dịch và chú giải : Thích Huyền Vi

       Kinh Kim Cang, dịch giả Thích Duy Lực

Ngữ Lục (đến đời Lục Tổ):

       Sáu cửa Thiếu Thất, Đạt Ma Sư Tổ, dịch giả Trúc Thiên

       Luận Tối Thượng Thừa , Ngũ Tổ, dịch giả Thích Thanh Từ

       Kinh Pháp Bảo Đàn, Lục Tổ, dịch giả Thích Minh Trực

       Kinh Pháp Bảo Đàn, Lục Tổ, dịch giả Thích Duy Lực

       Chứng Đạo Ca, Huyền Giác,  dịch giả Trúc Thiên

Ngữ Lục (sau đời Lục Tổ):

       Bá Trượng Ngữ Lục, dịch giả Thích Duy Lực

       Truyền Tâm Pháp Yếu, Hoàng Bá, dịch giả Thích Duy Lực

       Cội nguồn truyền thừa và phương pháp tu tŕ của thiền tông, Nguyệt Khê, dịch giả Mai Phúc Hiền

       Chơn tâm trực thuyết, Phổ Chiếu

       Lâm Tế Ngữ Lục

       Thiền Đốn Ngộ, nhiều tác giả : Huyền Giác, Huệ Hải, Thạch Thành Kim, Oánh Sơn,  Hư Vân; dịch giả Thích Thanh Từ

       Tọa Thiền Luận, Đại Giác, dịch giả Như Hạnh

       Tu tâm quyết, Phổ Chiếu

 

 

Trang Nhà Kiến Tánh    www.kientanh.com

-------------------------------------------------------

* Trang Chính * M ụ c  L ụ c  * Đoản Luận * Thơ *

------------------------------------------------------------------------------

* Hộp Thư  * Nối kết Trang Nhà Phật Pháp Việt Nam * Nối kết Văn Học *

------------------------------------------------------------------------------

Bài mới Kiến Tánh * Bài mới Trang LêAnhChí *

 --------------------------------------------------