Định
nghĩa Kiến Tánh
Lê Anh Chí
_________________________________
Dàn
Bài :
I )
Định nghĩa về lư
II )
Định nghĩa về sự (Trạng thái Kiến Tánh)
III )
Không thể định nghĩa bừa Kiến Tánh
IV )
Định nghĩa tối thiểu
V )
Chẳng phải Kiến Văn Giác Tri
VI ) Chẳng
thể diễn tả rơ sự Kiến Tánh
VII )
Tạm diễn tả sự Kiến Tánh
_________________________________
( Sau bài này , nên xem thêm
)
Mục
đích cùa Thiền Tông là Kiến Tánh. Thiền Tông là Pháp Môn
Kiến Tánh. Muốn hiểu rơ Thiền Tông ta cần
biết thế nào là Kiến Tánh.
I )
Định nghĩa về lư
Kiến
Tánh là thấy tánh, là thấy Phật-tánh. Thấy đây là
tâm thấy, là thực chứng. V́ vậy :
Kiến Tánh là thể ngộ
Phật Tánh, thể chứng Đại Niết Bàn.
Chữ
<thể> được
lập lại, v́ đây là sự Thực
Chứng : chẳng phải kiến văn giác tri,
chẳng phải là biết, chẳng phải là hiểu. Ví
như phải tự ăn cơm th́ mới no, c̣n hiểu
biết rằng <ăn cơm th́ no> th́ chẳng ich
lợi ǵ !
Đại
Niết Bàn
chỉ là định nghĩa của Phật Tánh.
Đại Niết Bàn là Niết Bàn của Phật ( khác với Niết Bàn của
A La Hán). Và Phật Tánh là Đại Niết Bàn (Kinh
Đại Bát Niết Bàn ) .
Cũng
trong Kinh Đại Bát Niết Bàn, đặc tính của Phật
Tánh là Thường, Lạc, Ngă, Tịnh.
V́
tất cả chúng sanh đều có Phật Tánh từ vô
thỉ, v́ Phật Tánh là Tâm Vương của ta, là cái Tâm
chân thật sẵn có, luôn luôn hiện hữu của ta nên Phật
Tánh chính thật là Bản Thể của Tâm
(của ta, của tất cả chúng sinh).
Tóm
lại,
Kiến
Tánh là thể ngộ Phật Tánh, thể chứng
Đại Niết Bàn, chứng ngộ Thường,
Lạc, Ngă, Tịnh, chứng ngộ Bản
Thể của Tâm .
Định
nghĩa <Kiến Tánh> như trên, tuy ngắn, nhưng có
thể xem là đủ . Tuy thế, đây chỉ là
đầy đủ về lư ; muốn đủ
cả sự, ta cần thêm :
II )
Định nghĩa về sự (Trạng thái Kiến Tánh)
Người
kiến tánh th́nh ĺnh, đột nhiên , bỗng nhiên
bước vào một trạng thái cao siêu mầu nhiệm,
trạng thái Đại Niết Bàn !
trạng thái mà Nhị Tổ
gọi là <nói không thể đến>
trạng thái mà Hư Vân
Đại Sư gọi là <sơn hà đại
địa thẩy Như Lai>
trạng thái mà Cao Phong
Đại Sư gọi là <kinh thiên động
địa>
trạng thái mà Chân Không
Đại Sư, thiền sư siêu việt của
nước ta thời Lư, gọi là :
Ví như đến
động nhà tien
Thuốc tiên đổi
cốt tự nhiên trở về
. . .
trạng thái mà tất cả
người kiến tánh dều đồng ư : không ngôn
ngữ thế gian có thể diễn tả nổi
Trạng thái Kiến Tánh này
chính là sự kiến tánh !
V́
Kiến Tánh là một sự chứng ngộ đặc thù, v́ sự chứng
ngộ này đến một cách th́nh ĺnh, đột
nhiên nên Kiến Tánh c̣n được gọi là hoát
nhiên đại ngộ.
III )
Không thể định nghĩa bừa Kiến Tánh
Gần
đây, xuất hiện nhiều định nghĩa
Kiến Tánh : Kiến Tánh là x-ngộ, y-ngộ, z-ngộ
. . . Sự thực th́ không thể định nghĩa
bừa Kiến Tánh được !
Trong
1400 năm của Thiền Tông Đông Độ,
"Kiến Tánh" chỉ được dùng theo một
nghĩa một mà thôi, không thể thay đổi
đuợc ! thay đổi th́ :
- sao có thể phù hợp
với chủ trương của Thiền Tông :
Kiến Tánh Thành Phật ?
- phải chú giải lại
hết các ngữ lục của các Tổ Sư, các sách
vở Thiền Tông !
Không
những thế, có thể nói định nghĩa bừa
"Kiến Tánh" là phỉ báng Như Lai ! Đạt
Ma Sư Tổ mang Thiền Tông vào Đông Độ,
nhưng Đức Thế Tôn của chúng ta là kẻ sáng
lập Thiền Tông. Đức Thế Tôn đă dùng chữ
Kiến Tánh Thành Phật nhiều lần
trong Đại Thừa Kim Cang Kinh Luận.
IV )
Định nghĩa tối thiểu
Định
nghĩa tối thiểu của Kiến Tánh là định
nghĩa sao để "Kiến Tánh" có thể tương
ưng với cái nghĩa tối thiểu của chữ
Thành Phật.
V )
Chẳng phải Kiến Văn Giác Tri
Kiến
Tánh là một sự chứng ngộ , chẳng phải
là Kiến Văn Giác Tri.
Biết
rằng tất cả chúng sinh đều có Phật Tánh,
rằng Phật Tánh của ta b́nh đẳng với chư
Phật, đều là Thường, Lạc, Ngă, Tịnh.
Biết như vậy chẳng phải là Kiến Tánh .
Hiểu,
tin rằng tất cả chúng sinh đều có Phật Tánh,
rằng Phật Tánh của ta b́nh đẳng với chư
Phật, đều là Thường, Lạc, Ngă, Tịnh.
Hiểu, tin như vậy chẳng phải là Kiến
Tánh .
Nhận
thức rằng tất cả chúng sinh đều có
Phật Tánh, rằng Phật Tánh của ta b́nh đẳng
với chư Phật, đều là Thường, Lạc,
Ngă, Tịnh. Nhận thức như vậy chẳng
phải là Kiến Tánh .
Kiến
Tánh là một sự chứng ngộ .
Nhận
thức, hiểu, biết , tin như trên là thuộc về
Kiến Văn Giác Tri, là ḷng tin, là lư luận ( mà lư luận
rất gần với hí luận), đều chẳng
phải là Kiến Tánh ; mà chỉ là điều kiện
cần thiết để tu theo Thiền Tông mà thôi !
VI )
Chẳng thể diễn tả rơ sự Kiến Tánh
Đức
Như Lai không diễn tả rơ Trạng Thái Kiến Tánh ,
Ngài chỉ nói rằng Phật Tánh là Thường, Lạc,
Ngă, Tịnh.
Tất
cả người kiến tánh dều đồng ư :
không ngôn ngữ thế gian có thể diễn tả nổi
Trạng Thái Kiến Tánh.
V́
Kiến Tánh là một sự chứng ngộ ,
người tu ‘biết’ Trạng Thái Kiến Tánh qua
những diễn tả của người khác thật
chẳng ích lợi, ‘biết’ Trạng Thái Kiến Tánh
chỉ là vọng ; khi chưa thấy tánh th́
Vọng và Chân đều là . . . Vọng ! Đă thấy
tánh th́ mới . . . thấy tánh ! th́ mới thấy
Chân ! Kiến Tánh rồi th́ mới thật sự
‘biết’ Trạng Thái Kiến Tánh .
Cũng
có một vài đặc điểm của Trạng Thái
Kiến Tánh mà người kiến tánh không nói ra, có lẽ
để tránh những kẻ hoa ngôn xảo ngữ dựa
vào vài đặc điểm đó để lường
gạt người đời.
VII )
Tạm diễn tả sự Kiến Tánh
a)
Kiến Tánh là chứng ngộ Thường, Lạc, Ngă,
Tịnh.
b)
sự Kiến Tánh như . . .
là hư không vắng lặng,
là vũ trụ muôn màu, là trăng rằm đỉnh núi, là
hoa hồng nở rộ, là đại dương bát ngát,
là nhạc trời du duơng, là b́nh minh tỏ rạng, là
dị thảo kỳ hoa, là cái vui vĩ đại, là cái
tịnh như nhiên, là tâm can êm ả, là trí tuệ sáng soi . .
.
*
*
*
* Lê Anh
Chí.*
____________
Kinh
sách tham khảo
Kinh :
Kinh Đại Bát Niết Bàn,
dịch giả Thích Trí Tịnh
Đại Thừa Kim Cang Kinh
Luận
Ngữ
Lục (đến đời Lục Tổ):
Sáu cửa Thiếu Thất,
Đạt Ma Sư Tổ, dịch giả Trúc Thiên
Kinh Pháp Bảo Đàn, Lục
Tổ, dịch giả Thích Minh Trực
Ngữ
Lục (sau đời Lục Tổ):
Cội nguồn truyền
thừa và phương pháp tu tŕ của thiền tông,
Nguyệt Khê
Thiền Đốn Ngộ,
nhiều tác giả : Huyền Giác, Huệ Hải,
Thạch Thành Kim, Oánh Sơn,
Hư Vân; dịch giả Thích Thanh Từ
Tọa Thiền Luận,
Đại Giác, dịch giả Như Hạnh
Tu tâm quyết, Phổ Chiếu
Trang Nhà Kiến Tánh www.kientanh.com
--------------------------------------------------------------
* Trang Chính
* M ụ c L ụ c * Đoản Luận
* Thơ *
------------------------------------------------------------------------------
* Hộp Thư
* Bài mới
* Nối kết Trang Nhà Phật Pháp Việt Nam *
------------------------------------------------------------------------------