Đạt Ma Sư Tổ
Lê Anh Chí
________________________________
Dàn Bài:
1) Ngoài giáo truyền riêng
2) Chẳng lập văn tự
3) Chỉ thẳng tâm người
4) Kiến Tánh Thành Phật
5) Đạt Ma
6) Sư
Bối Cảnh Lịch Sử
Cuộc Đời Tổ ở Trung
Hoa
Tác Phẩm
7) Tổ
Truyền Y Bát
Kiến Tánh Thành Phật,
đương nhiên là Tổ !
8) Tổ các môn phái vơ :
Nội Công
Phép tập nội công của Lăo Giáo
Phép tập nội công của Phật
Giáo
Tổ Đạt Ma và Nội Công phái
Thiếu Lâm
9) Phật có dạy nội công ?
10) Ḥa Thượng Thiên Tuế
11) Tổ có ghé Việt Nam
12) Lương Vơ Đế, bài bia kư
13) Huyền thoại của muôn
đời ?
________________________________
Để viết về vị Tổ
Sư của ta, tôi lại dùng bài kệ nổi tiếng
của ngài, bài
kệ trấn sơn của Thiền Tông :
Ngoài giáo truyền riêng
Chẳng
lập văn tự
Chỉ
thẳng tâm người
Kiến
Tánh Thành Phật
hay :
Ngoài giáo truyền riêng
Chẳng
lập văn tự
Chỉ
thẳng Chân-tâm
Kiến
Tánh Thành Phật
( Cũng là bài kệ trấn sơn của
Trang Nhà Kiến Tánh ).
Thi-kệ là người, người
là Thi-kệ. Khi nói đến Tổ là người ta
nghĩ ngay đến bài kệ trấn sơn này. Bàn
về bài kệ này tức là bàn về Tổ vậy.
1) Ngoài giáo truyền riêng
Truyền riêng tức biệt
truyền. Biệt truyền chứ chẳng phải Bí
Truyền !
Việc biệt truyền này
thường xảy ra trước công chúng, chẳng có ǵ
là bí mật cả.
Ngay hội biệt truyền
đầu tiên, cũng thế : Phật giơ cành hoa
trước đại chúng .
Vậy, sao lại gọi là biệt
truyền ? V́
cả đại chúng chỉ có một người lănh
hội mà Kiến Tánh ! Giơ cành hoa trước đại
chúng, mà truyền riêng cho có một người.
Việc truyền riêng này là việc
chẳng đặng đừng :
Kiến Tánh là việc khó khăn, cả muôn Tăng A
La Hán mà chỉ một ḿnh ngài Đại Ca Diếp Kiến
Tánh. Bất đắc dĩ mới phải truyền riêng !
Ngoài giáo là nói Tâm Truyền, chớ
chẳng phải dạy/học giáo lư cho nhiều !
Bởi thế, tôi dùng bài thơ
Đạo để giải thích
"Ngoài giáo truyền riêng", bắt đầu
bằng câu :
Đạo
ở tâm ta, chẳng bí truyền !
2) Chẳng lập văn
tự
Chẳng lập văn tự chứ
chẳng phải nhất định chẳng dùng văn
tự ! V́
nói/viết "chẳng lập văn tự" tức là
đă dùng văn tự !
Ư nói chẳng dùng nhiều giáo lư,
chẳng dùng hết cả Tam Tạng Kinh Điển. Ngay
khi dùng Kinh, thường chỉ dùng một câu :
như Lư cư sĩ Kiến Tánh v́ câu "Ưng Vô
Sở Trụ nhi sanh kỳ tâm".
Ư nói Tâm Truyền :
lấy Tâm Truyền Tâm.
Ư nói chẳng bị kẹt vào văn
tự !
Ư nói chẳng dùng nhiều văn
tự rườm
rà lôi thôi !
Người tu như một Vô Tâm
Đạo Nhân :
Không
c̣n đắc thất không năng sở
Tựa
thể bất tài, tựa ngốc si !
Lại cam tâm vất đi tài năng
khổ luyện :
Đạo
lư học hoài, thôi khỏi học
Nhân tài
khổ luyện, vất mà đi !
3) Chỉ thẳng tâm
người
Đây là nói phưong cách truyền riêng
và nói tại sao là ngoài giáo : đó là Lấy Tâm Truyền Tâm.
( Lại Tâm Truyền ! )
Xin xem bài viết "Đại
Cương về Phương Thức Thiền Tông".
4) Kiến Tánh Thành Phật
Xin xem bài viết Kiến Tánh Thành
Phật
Mục đích Thiền Tông là Kiến
Tánh
Và Kiến Tánh là Thành Phật :
Kiến Tánh là Thành Phật : Tổ
đă làm một cuộc đại cách mạng ở
Trung Hoa thời ấy !
Người Trung Hoa theo đạo Phật cũng
khoảng 400 năm, họ cũng biết nhiều về
Phật Pháp : tu
phước, tu huệ, học giáo lư cho nhiều, thực
hành thiền định thiền quán, Bồ Tát Đạo,
trải ba A Tăng Kỳ kiếp th́ thành Phật.
Tổ xuất hiện, nói
Kiến Tánh là Thành Phật : một cuộc đại cách
mạng !
Tương truyền, Tổ bị
đánh thuốc độc nhiều lần -do sự ganh
ghét tị hiềm của một số kẻ
đương thời.
Bối Cảnh Lịch Sử đă
làm Tổ trở thành một nhà đại cách mạng.
Thật ra, Tổ chỉ làm bổn phận của một
vị Tổ. Bổn
phận của một vị Thiền Sư Kiến Tánh.
5) Đạt Ma
Đạt
Ma là viết tắt
chữ "Bồ Đề
Đạt Ma", là pháp danh do
Tổ thứ 27 ban cho.
Tổ tên tục là Bồ Đề
Đa La, là vương tử thứ ba
của vua Hương Chí , Nam Ấn
Độ .
Trước khi xuất gia, Tổ
đă là một nhân vật siêu quần bạt tụy :
Tổ thứ
27, Bát Nhă Đa
La, được vua Hương Chí thỉnh vào cung ; nhân nhà
vua cúng dường hạt châu vô giá,
Tổ mới hỏi ba
vương tử, xem hạt châu đó có phải là quí
hơn hết không.
Bồ
Đề Đa La
thưa "Châu này là của báu thế gian, chẳng
phải là quí báu hơn hết . Trong các thứ báu thế gian, pháp bảo là hơn hết.
Đây là ánh sáng thế gian, trong các ánh sáng, trí tuệ là hơn
hết. Đây là trong sạch thế gian trong các thứ
trong sạch , tâm trong sạch là hơn hết . . ."
Do bài luận này mà
Tổ Bát Nhă Đa
La đổi tên ngài thành "Bồ Đề
Đạt Ma" v́ "Đạt Ma"
có nghĩa là thông đạt, rộng lớn.
6) Sư
Vừa là Thầy, vừa là Thiền
Sư, vừa là Tổ !
Tổ thứ 28 tính từ Tổ Ca
Diếp và là Đệ Nhất Tổ Thiền Tông Trung Hoa
Bối Cảnh Lịch Sử
Tổ sang Trung Hoa, năm 527, vào thời Nam
Bắc Triều.
Nam Triều Lương Vơ Đế và
Bắc Triều Ngụy Hiếu Minh Đế đều
là Phật Tử thuần thành.
( Niên Lịch :
Sách vở Thiền tông thường
đề :
_Tổ sang Trung Hoa vào năm
520
Có lẽ v́ trong cuốn Thiền
Luận, Suzuki đă viết như vậy, chăng ?
Năm 527 th́ đúng hơn, v́ Tổ sang Trung Hoa vào
năm Đinh Mùi.
Chi cần làm một bài tính đơn
giản, ta thấy năm Đinh Mùi là 527)
Lương Vơ Đế
được mệnh danh là Phật Tâm Thiên Tử, xây chùa
, độ tăng ; chính
nhà vua thường làm tăng. Vơ Đế là học tṛ
của Chí Công ḥa thượng (c̣n gọi là Bảo Chí),
một nhà sư đắc đạo và có thần thông. Có
lần Lương Vơ Đế thuyết pháp, hoa Mạn
Đà La rải từ trên trời xuống. Kiến
giải của Lương Vơ Đế lấy Đệ
Nhất Nghĩa Đế ( Thánh Đế Đệ
Nhất Nghĩa ) làm tột.
Theo Việt Nam Sử Lược
của Trần Trọng Kim :
Bắc
Triều, tăng là Huệ Sinh và Tống Vân đi sứ Tây
Vức, thỉnh được 170 bộ kinh.
Đạo
Phật bấy giờ rất thịnh, kinh điển 450
bộ, chùa chiền hơn 3 vạn, tăng ni có đến
2 triệu người.
Đạo Phật bấy giờ
rất thịnh, nhưng người Trung Hoa chưa
biết pháp môn Kiến Tánh Thành Phật.
Cuộc Đời Tổ ở Trung
Hoa
Tổ sang Trung Hoa, đến Kim Lăng, gặp
Lương Vơ Đế, chẳng khế hợp, Tổ thầm lặng qua sông sang Ngụy, đi lên Thiếu Thất, chùa Thiếu Lâm, chín năm diện bích, tiếp độ
được Huệ
Khả. Sau độ đến người thứ sáu, hóa duyên
đă xong, truyền pháp đă
có người th́ Tổ viên
tịch.
Tương truyền, ngài thọ 150
tuổi.
Tương truyền, do sự ganh ghét
tị hiềm của một số kẻ đương
thời , Tổ bị đánh thuốc độc năm
lần , mà Tổ tự cứu lấy. Đến lần
thứ sáu, hóa duyên đă
xong, Tổ thị tịch.
Tương truyền, ngài không chết
và đă bay về Ấn :
Tống Vân đi sứ Tây Vức
về, gặp Tổ trên ngọn Thông Lănh, cầm một
chiếc dép, đi như bay. Tống hỏi :
-Thầy đi đâu đó ?
Tổ đáp :
-Ta về Tây Phương !
rồi tiếp :
-Chủ của ông đă chán
đời !
Tống Vân về triều th́ ra
Ngụy Minh Đế đă băng. Tống tâu lên vua
Hiếu Trang việc gặp sư. Vua ra lịnh quật
mồ, th́ trong quan tài không có ǵ cả, ngoài một chiếc
dép.
Tác Phẩm
Sáu Cửa Thiếu Thất
Tuyệt Quán Luận
Bài thuyết pháp trước triều
đ́nh Lương Vơ Đế
Ngoài ra, cuốn "Dịch Cân
Kinh", sách vơ dạy luyện gân, tương truyền là
của Tổ.
Tương truyền, ngài dạy
nội công cho các sư chùa Thiếu Lâm.
7) Tổ
Truyền Y Bát
Tổ thứ 28 tính từ Tổ Ca
Diếp và là Đệ Nhất Tổ Thiền Tông Trung Hoa
Ngài là đệ tử được truyền y bát của Tổ Bát Nhă Đa
La và
được sư phụ
dặn ḍ sau này sang Trung Hoa truyền pháp.
Ngài làm Tổ 60 mươi năm
trước khi sang Trung Hoa.
Ngài truyền y bát
cho Huệ Khả và nói
kệ :
Ngô bổn lai tư thổ,
Truyền
pháp cứu mê t́nh.
Nhất
hoa khai ngũ diệp,
Kết
quả tự nhiên thành.
Dịch:
Ta
đến đây với nguyện,
Truyền
pháp cứu mê t́nh.
Một
hoa nở năm cánh,
Kết
quả tự nhiên thành.
Bài kệ nói
Thiền Tông chính thức truyền y bát 5 đời (Nhất hoa khai ngũ
diệp), sau đó không truyền y bát nữa, mà Thiền Tông hưng thịnh (tự nhiên thành).
Tổ
Sư lại nói thêm: "Ta có bộ kinh Lăng Già bốn cuốn, nay cũng
giao luôn cho ông, đó
là đường vào
tâm giới, giúp chúng sanh
mở được
cửa kho tri kiến của Phật . . ."
Kiến Tánh Thành Phật,
đương nhiên là Tổ !
Khi Ngũ Tổ truyền y bát cho
Lục Tổ, Ngũ Tổ dặn ràng không nên tiếp
tục việc truyền y bát.
Trước đó, ngài tuyên bố :
người nào Kiến Tánh th́ ta truyền ngôi Tổ.
V́ hai sự kiện trên, từ đó
Kiến Tánh đương nhiên là Tổ.
Nhưng đó là việc về sau.
Trước kia, các Tổ lựa
một người trong số các đệ tử đă
Kiến Tánh mà truyền ngôi Tổ (truyền y bát). Tổ
Đạt Ma cũng trong thông lệ đó.
Tuy nhiên, khi cư sĩ Thành Thái hỏi
Đạt Ma Sư Tổ thế nào là Tổ, Ngài trả
lời bằng bài kệ :
Cũng
chẳng thấy dữ mà sanh chê
Cũng
chẳng thấy lành mà ái mộ
Cũng
chẳng bỏ trí mà gần ngu
Cũng
chẳng vất mê mà về ngộ
Đạt
đại đạo hề quá lượng
Thông
Phật Tâm hề xuất độ
Chẳng
cùng phàm thánh sánh vai
Siêu nhiên
tên gọi là Tổ
8) Tổ các môn phái vơ : Nội Công
Tương truyền, Đạt Ma
Sư Tổ có dạy nội công cho các sư chùa Thiếu
Lâm.
Tổ Đạt Ma được
phái Thiếu Lâm và một số môn phái vơ của Trung Hoa và
Việt Nam tôn làm Tổ . Đối với phái Thiếu Lâm
th́ đó là chuyện dĩ nhiên v́ Tổ là Đệ
Nhất Tổ Thiền Tông Trung Hoa, nhưng các môn phái vơ
tục gia tôn Ngài làm Tổ mới là điều đáng nói : có
thể xem đó là một bằng chứng rằng Tổ
có dạy nội công.
Ván đề sẽ tỏ rơ hơn,
nếu ta so sánh Phép tập nội công của Lăo Giáo với
Phép tập nội công của phái Thiếu Lâm.
Phép tập nội công của Lăo Giáo
Nguyên tắc là đả khai huyệt
đạo, những huyệt đạo trên Tiểu Chu
Thiên và Đại Chu Thiên. Ṿng Tiểu Chu Thiên gồm
những huyệt đạo ở phần trên thân :
bụng, ngực, lưng và đầu. Ṿng Đại Chu
Thiên gồm Tiểu Chu Thiên và những huyệt đạo
ở phần dưới thân . Khi các huyệt
được đả thông th́ có nội lực.
Quan trọng nhất là 3 huyệt t́nh
dục ; ba
huyệt này ở bụng dưới, thuộc ṿng Tiểu
Chu Thiên. Nội gia cho rằng đả khai 3 huyệt này th́ nội lực mới hùng
hậu.
Phép tập nội công của Phật
Giáo
Điển h́nh là Phép tập nội
công của phái Thiếu Lâm .
Hành giả muốn có nội công th́
phải hấp thụ năng lượng của vũ
trụ vào thân, vào từng lỗ chân lông trên thân. Dùng ư
tưởng để làm việc này (tựa hồ như
pháp quán tưởng của nhà Phật). Khi năng
lượng của vũ trụ đă vào thân th́ đưa
vào, giữ ở đan điền.
Tổ Đạt Ma và Nội Công phái
Thiếu Lâm
Vơ nghệ và nội công của
Tàu đă có từ lâu lắm. Đến đời Đông
Chu Liẹt Quốc th́ đă tinh vi ; Kiếm khách và
hiệp khách cũng đă xuất hiện. Thí dụ như
các tân khách của Ngụy Công Tử Vô Kỵ. Thí dụ
như Kinh Kha và Cao Tiệm Ly. Thí dụ như nàng Tiên
nước Việt.
Trước Tổ Đạt Ma , chùa
Thiếu Lâm đă luyện nội công như thế nào ? Ta có
thể đóan rằng họ luyện theo truyền
thống của Tàu, tức là Phép tập nội công của
Lăo Giáo.
Sự luyện tập này có một
điều khó khăn lớn :
Như trên có nói, cần phải khai
thông ba huyệt về t́nh dục. Thường, khi các
huyệt này được mở th́ hành giả cảm
thấy dục t́nh nổi lên cuồn cuộn, khôn bề
kềm chế.
Sự kiện này đối với
người tu theo đạo Lăo, hoặc đối
với tục gia đệ tử th́ không sao, nhưng
đối với những nhà sư Phật Giáo th́ hỏng
bét.
Ta có thể phỏng đoán rằng
chính v́ lư do này mà Đạt Ma Sư Tổ dạy nội
công cho các sư chùa Thiếu Lâm.
9) Phật có dạy nội công ?
Ta có thể phỏng đoán rằng
Đạt Ma Sư Tổ có dạy nội công cho các sư
chùa Thiếu Lâm. Vấn đề là đây có phải là
Phật Pháp thực thụ, hay là sáng kiến của
Đạt Ma Sư Tổ ?
Hỏi cách khác : Phật có dạy
nội công ?
Phật là đấng Chánh Biến Tri,
dĩ nhiên là biết cách luyện nội công. Vả
lại, trước khi thành Phật, Thái tử Tất
Đạt Ta là người vơ nghệ siêu quần.
Trong những kinh điển mà tôi
đă đọc, Phật có :
-dạy
tập thở
-dạy
thần thông
mà nội công là ở giữa hai
việc trên.
Tôi nghĩ rằng Phật tùy căn
cơ mỗi người, có những người không có
duyên với thần thông , th́ Phật dạy nội công
để có sức khoẻ mà tu hành.
10) Ḥa Thượng Thiên Tuế
Hầu hết mọi người
đều tưởng rằng học tṛ đầu tiên
của Tổ ở Trung Hoa là Nhị Tổ Huệ Khả.
Theo Cao Tăng Dị Truyện th́ không phải thế :
học tṛ đầu tiên của Tổ ở Trung Hoa là Ḥa
Thượng Thiên Tuế !
Ḥa Thượng Thiên Tuế là
người Ấn, thọ đến 1072 tuổi. Ḥa
Thượng đến Trung Hoa từ đời Ngụy
Tấn, lúc đó đă 700 tuổi. Khi Tổ Đạt Ma đến Kim
Lăng, gặp Lương Vơ
Đế, chẳng khế hợp, Tổ về trú chân ở
một chùa ở kinh đô : trong khoảng
10 ngày đó, HT Thiên Tuế
đến yết kiến và được Tổ chỉ
điểm nên Kiến Tánh. Do đó, HT Thiên
Tuế là
học tṛ đầu tiên của Tổ ở Trung Hoa.
Có thể nói mục đích chính
của Tổ khi ghé kinh đô nhà Lương là để
độ vị này !
Lương Vơ Đế có thỉnh
vị này vào cung để cúng dường .
11) Tổ có ghé Việt Nam
Tổ sang Trung Hoa bằng đường biển, và do đó có
ghé nước ta.
Từ 4000 năm về trước,
đă có đường thông thương bằng thuyền
giữa Ấn và Hoa , và bao giờ cũng ghé nước ta,
thường là thương cảng Hải Pḥng .
Thương gia Ấn thường thỉnh các nhà sư
tháp tùng ;
đó cũng là phương tiện chính yếu, để
đạo Phật đến Việt Nam (đạo
Phật đến Việt Nam trước Trung Hoa).
Theo Việt Nam Phật
Giáo sử luận, (Nguyễn Lang) ,
đây là lần thứ hai, Tổ đến thăm
nước ta ;
lần này, Tổ ở lại hai, ba năm ǵ đó rồi
sang Tàu.
Xin ghi lại sự kiện này với
câu hỏi :
Tổ khi ghé kinh đô nhà Lương
đă độ HT Thiên Tuế , không
biết Tổ có độ người Việt nào khi ghé nước
ta ?
Lúc ấy, nước ta bị Tàu đô hộ. Mười sáu
năm sau, Lư Nam Đế quật khởi lên
được đem lại độc lập
được 60 năm (nhà Tiền Lư, kể cả
Triệu Việt Vương và Lư Phật Tử). Khi nhà
Tiền Lư mất đi, nước ta bị Tàu đô hộ hơn 300 năm
nữa. Trong thời gian dài đăng đẳng đó,
Dưới chánh sách tiêu thổ văn hóa của
người Tàu, giả sử có người Việt nào
Kiến Tánh nhờ Tổ Đạt Ma, cũng chẳng
được sách sử ghi lại !
12) Lương Vơ Đế, bài
bia kư
Lương Vơ Đế, khi nghe tin
Tổ viên tịch, có soạn bài bia kư như sau :
Hỡi ôi!
Thấy
như chẳng thấy
Gặp
như chẳng gặp
Đối
mặt như chẳng đối mặt.
Xưa đâu nay đâu
Oán bấy hận bấy.
Lại
tán rằng:
Tâm có chăng?
Khoáng kiếp uổng trệ phàm phu.
Tâm không chăng?
Sát na sớm lên diệu giác.
Tâm có chăng? Tâm không chăng? Hỏi tức
là đă trả lời.
" Sát na sớm lên diệu giác " : câu này chứng tỏ rằng
Lương Vơ Đế đă theo về pháp môn Kiến Tánh !
13) Huyền thoại của
muôn đời ?
Sau phần phụ lục của Sáu
Cửa Thiếu Thất, dịch giả Trúc Thiên viết trong bài Bạt "Huyền Thoại
Bồ Đề
Đạt Ma", bắt đầu bằng :
Tổ Đạt Ma cỡi sóng qua Đông Độ.
Tổ
Đạt Ma vào
đất Ngụy,
đường đường
như một kiếm khách chốn hải tần.
Tổ
Đạt Ma "đơn đao trực nhập" triều đ́nh Lương Vơ Đế, nói pháp
như chuyển sóng.
Tổ
Đạt Ma chín năm trầm hùng ngồi nh́n vách đá
chùa Thiếu Lâm.
.
. .
Tổ Đạt Ma và Tổ Đạt Ma
.
. .
để kết rằng :
Đó là bí thuật của Thiền đông độ,
mà Đạt Ma là Sơ Tổ: một huyền thoại của muôn đời.
Huyền thoại của muôn
đời ?
Không phải thế !
Tổ là :
Gương
Sáng của muôn đời !
hơn thế nữa,
Sự
Thật của muôn đời !
Không có Ngài, th́ đâu có chúng ta ngày nay. .
.
Không có Ngài, th́ đâu có chúng ta ngày nay,
được có cái diễm phúc hưởng trận
mưa pháp của pháp môn Kiến Tánh ?
Sự xuất hiện của Ngài
như là sự Kiến Tánh, như . . .
là hư không vắng lặng, là vũ
trụ muôn màu, là trăng rằm đỉnh núi, là hoa
hồng nở rộ, là đại dương bát ngát, là
nhạc trời du duơng, là b́nh minh tỏ rạng, là
dị thảo kỳ hoa, là cái vui vĩ đại, là cái
tịnh như nhiên, là tâm can êm ả, là trí tuệ sáng soi . .
.
*
*
*
* Lê Anh Chí.*
_____________
Kinh sách tham khảo
Kinh :
Kinh
Đại Bát Niết Bàn, dịch giả Thích Trí Tịnh
Đại
Thừa Kim Cang Kinh Luận
Ngữ Lục :
Sáu
cửa Thiếu Thất, Đạt Ma Sư Tổ,
dịch giả Trúc Thiên
Sách :
Cao Tăng Dị
Truyện
Tổ
Thiền Tông, Thích Thanh Từ
Việt Nam Phật
Giáo sử luận, Nguyễn
Lang
Đại
Việt Sử Kư Toàn Thư, Sử quan đời Trần
và Lê
Việt
Nam Sử Lược, Trần Trọng Kim
Bí Pháp
Tu Luyện Nội Công (Thiếu Lâm Công Phu), Trần Tiến
Điểm
Huyệt và Giải Huyệt, Lư Bảo Sơn
Nội
Đan, Lê Thành biên dịch
Trang Nhà Kiến Tánh www.kientanh.com
--------------------------------------------------------------
* Trang Chính * M ụ
c L ụ c * Đoản
Luận * Thơ *
------------------------------------------------------------------------------
* Hộp Thư * Bài
mới * Nối kết Trang Nhà Phật
Pháp Việt Nam *
------------------------------------------------------------------------------