Thánh Nhân không có tình , chỉ có . . . Đại Tình !

( Luận Kiếm 3 : Thánh Nhân Kiếm )

Lê Anh Chí

Dàn Bài :

I ) Người Quân Tử không dấy lòng

II ) Vì vậy mà cư xử theo lẽ công chánh

III ) Thánh Nhân không có lòng

IV ) Nên lấy lòng thiên hạ làm lòng mình

V ) Diệu dụng của Lòng Không

VI ) Kiêm thiện thiên hạ

VII ) Mênh mang Bồ Tát Đại Bi

VIII ) Đại Tình Địa Tạng ngục si cứu người

IX ) Đại Tình là vô biên giới

X ) Vô biên giới : không gian, chủng loại, thời gian

XI ) Tình rộng lớn diệt Tình nhỏ nhít

XII ) Có chân tình thì mới có Đại Tình

XIII ) Chẳng phải Thiền Tông

XIV ) Phụ Lục : Thánh Nhân và Độc Thần Giáo

XV ) Phật Pháp là Đại Bình Đẳng

Đại Tình là Đại Bình Đẳng

Phật Tánh là Đại Bình Đẳng

Sáng như trăng thắm đêm rằm,

Tĩnh như bát ngát Phật Tâm diệu kỳ-

Mênh mang Bồ Tát Đại Bi,

Đại Tình Địa Tạng ngục si cứu người

(Trong Thanh Sáng Tĩnh, Lê Anh Chí )

I ) Người Quân Tử không dấy lòng

Người Quân Tử tu thân ở chỗ tiết dục.

Tiết dục là không dấy lòng.

Không dấy lòng là không dấy lòng tiểu nhân, không dấy lòng tầm thường thế nhân.

Không bị đắm chìm trong thất tình, lục dục , tham sân si .

Khó nhất là không dấy lòng khi thành công :

Đông Châu Liệt Quốc:

Sau nhiều năm vất vả, triều đình Tề mở tiệc ăn mừng thành công. Mọi người đều quá vui, kiêu mạn. Thấy thế, Bảo Thúc Nha nâng ly rượu, nói : ’Tôi nghe nói : Người Quân Tử tuy vui mà chẳng quên lo. Chúa công đừng quên lúc còn chạy trốn nơi đất Cử, Quản Trọng đừng quên lúc còn ở tù xa, Ninh Thích đừng quên lúc cỡi trâu dưới núi . . . ’

II ) Vì vậy mà cư xử theo lẽ công chánh

Tiết dục, không dấy lòng tiểu nhân, không dấy lòng tầm thường thế nhân nên cư xử đắc kỳ trung.

Đắc kỳ trung là hợp đạo trung.

Đạo trung là nhân, nghĩa, lễ, trí, tín.

Năm đức này làm con người cư xử theo lẽ công chánh.

III ) Thánh Nhân không có lòng

Căn bản của Thánh Nhân là Không.

Thánh Nhân nhà Phật, chỉ kể người đã giải thoát, gồm hai bậc :

A La Hán

Bồ Tát

Lòng của A La Hán là Không :

là Không tham, sân si

là 4 Không :

Thân Không

Tâm Không

Tánh Không

Pháp Không

Lòng của Bồ Tát là Không và Từ Bi Hỉ Xả

IV ) Nên lấy lòng thiên hạ làm lòng mình

Lòng của Thánh Nhân là Không.

Nên lấy lòng thiên hạ làm lòng mình.

Thánh Nhân nhập thế vui cái vui thiên hạ, buồn cái buồn thiên hạ, lo cái lo thiên hạ, làm thiên hạ được no ấm giàu có ( vì thiên hạ muốn được no ấm giàu có).

Bồ Tát buồn vì chúng sinh buồn, khổ vì chúng sinh khổ, đau vì chúng sinh đau, cho đến . . . bịnh vì chúng sinh bịnh ; Bồ Tát cứu độ chúng sinh.

V ) Diệu dụng của Lòng Không

( Lòng Không tức là Tâm Không )

Căn bản của Tâm Thánh Nhân là Không.

Chính vì Không nên có diệu dụng ;

Ví như một căn phòng trống không . Vì trống không nên có thể dùng được : có thể chất đồ đạc, dùng làm chỗ ăn uống , nghỉ ngơi . . .

Vì Lòng Không nên mới có chỗ để chứa lòng thiên hạ . Nên lấy lòng thiên hạ làm lòng mình.

Vì Lòng Không nên mới có chỗ để tràn ngập Lòng Từ , Lòng Bi.

Tâm tràn ngập Lòng Từ , Lòng Bi là có Đại Tình.

VI ) Kiêm thiện thiên hạ

Chủ trương ‘Kiêm thiện thiên hạ’ là chủ trương của Thánh Nhân Nhập Thế ( Khổng Giáo và Mặc Giáo).

Mạnh Tử : ‘Cùng thì tự tốt lấy ta, đạt thì đem lại hạnh phúc cho thiên hạ (Kiêm thiện thiên hạ) ’ 

Mặc Tử cũng chủ trương ‘Kiêm thiện thiên hạ’. Thuyết của Mặc Tử là kiêm ái. Mặc Tử và các môn đồ vất vả ngược xuôi để cứu khổn phò nguy, giúp đỡ từ cá nhân hoạn nạn cho đến cứu trợ nhửng thành trì bị đánh phá.

Mặc Tử ‘Kiêm thiện thiên hạ’ nhiều hơn Mạnh Tử, tận tâm tận lực cứu khổn phò nguy hơn  Mạnh Tử nhiều. Học thuyết của Mặc Tử cũng rõ ràng vì nhân loại : Mặc Tử mạnh dạn tuyên bố rằng những việc đánh thành chiếm đất của vua chúa chỉ là những vụ ‘ăn cắp lớn’, ‘ăn cướp lớn’ ; rằng ‘ăn cắp nhỏ’, ‘ăn cướp nhỏ’ thì bị trừng trị, còn ‘ăn cắp lớn’, ‘ăn cướp lớn’ thì được ca tụng là những hành vi anh hùng hào kiệt !

Mặc Giáo nêu cao Đại Tình : tình yêu lớn với quốc gia, dân tộc, nhân loại.

( Người đạt đạo của Mặc Giáo, tuy thế , là Á Thánh chẳng phải là Thánh Nhân : vì chưa đạt được ’Không’ ! )

VII ) Mênh mang Bồ Tát Đại Bi

Quán Thế Âm Bồ Tát.

Hầu hết các Phật Tử Đại Thừa đều biết rằng Quán Thế Âm Bồ Tát tượng trưng cho lòng Đại Bi, tình thương lớn với tất cả chúng sinh , tình thương lớn để cứu khổ chúng sinh.

‘Quán Thế Âm’ vì :

Bồ Tát quán âm thanh của chúng sinh, để cứu khổ cứu nạn

Bồ Tát do quán âm thanh mà đắc đạo, thành tựu nhĩ căn viên thông. Kinh Lăng Nghiêm :

các tiếng động vào căn tai

vào rồi mất, tâm mình vẫn không động ; không còn đuổi theo tiếng động

không còn phân biệt động tĩnh

không còn năng , sở

không còn năng văn , sở văn

không còn năng giác , sở giác

không còn năng không , sở không

. . .

Đại nguyện bao la của ngài là độ tất cả chúng sinh.

VIII ) Đại Tình Địa Tạng ngục si cứu người

Địa Tạng Vương Bồ Tát .

Kiếp xưa của Bồ Tát là một hiếu nữ, muốn cứu mẹ thoát địa ngục : từ cái tình thương mẹ biến thành cái tình thương lớn với tất cả chúng sinh bị đọa đầy.

Bồ Tát trải vô lượng kiếp vào địa ngục cứu người .

Đại nguyện của ngài là khi nào địa ngục trống không mới thành Phật :

Khi nào địa ngục còn gì,

Đại Tình Bồ Tát vẫn thì Đại Nhân,

Chẳng thành Phật Quả Pháp Thân !

(Đại Tình, Lê Anh Chí )

IX ) Đại Tình là vô biên giới

Phạm vi hoạt động của cái tình càng rộng lớn bao nhiêu thì càng cao cả bấy nhiêu.

Lòng ích kỷ là cái tình thấp nhất .

Tình yêu nam nữ phát xuất từ nhục dục là căn bản của luân hồi.

Lòng hiếu là cao cả : vì súc vật không có cái tình này, vì những dân tộc man di mọi rợ không có cái tình này .

Tình anh em là cao cả : vì súc vật không có cái tình này, vì những dân tộc man di mọi rợ không có cái tình này .

Lòng ái quốc là cao cả : vì biên giới của cái tình này đã bao la, trải rộng ra cả một nước.

Tình yêu nhân loại là rất cao cả : vì biên giới của cái tình này đã bao la rộng lớn lắm ; Thánh Nhân  có cái tình này.

Tình yêu với tất cả chúng sinh : chỉ có Phật Pháp mới có cái tình này. Bồ Tát từ bi với tất cả chúng sinh : nhân loại, súc sinh, côn trùng, cỏ cây, trời, Thiên Long bát bộ, ngạ quỉ , A Tu La, . . .

Tình yêu với tất cả chúng sinh , nhưng chủ yếu của Đại Tình vẫn để vào nhân loại vì nhân loại là giống hữu tình khổ đau và vì nhân loại có khả năng thoát khổ.

X ) Vô biên giới : không gian, chủng loại, thời gian

Chỉ có Phật Pháp mới có cái tình này , cái tình vô biên giới  .

Đại Tình Vô Biên Giới ! 

Bồ Tát có Đại Tình, tình yêu với tất cả chúng sinh :

người trong nhà

người trong một nước

nhân loại

súc sinh

trời, A Tu La , Thiên Long bát bộ, ngạ quỉ , người trong địa ngục

côn trùng, cỏ cây, vi trùng . . .

Đại Tình còn Vô Biên Giới không gian :  Bồ Tát mang Đại Tình này với tất cả chúng sinh , không những trong thế giới này mà cả đến tam thiên đại thiên thế giới ; không những trong tam thiên đại thiên thế giới mà đến cả vũ trụ !

( Nhớ rằng Quán Thế Âm Bồ Tát đang tọa lạc ở Tây Phương Cực Lạc Thế Giới , cõi này cách xa chúng ta đến khoảng mười muôn ức cõi Phật [ tức là xa, xa lắm, ra ngoài tam thiên đại thiên thế giới rất xa ] ).

Đại Tình còn Vô Biên Giới thời gian :  Bồ Tát mang Đại Tình này trải vô lượng kiếp !

XI ) Tình rộng lớn diệt Tình nhỏ nhít

Bồ Tát Đạo có thể đưởc thực hành bởi những người chưa đắc A La Hán, theo nguyên lý : ‘mình chưa độ, đã độ người ‘. Hành Bồ Tát đạo trong trường hợp này, là cách tu hành : dùng Tình rộng lớn để diệt cái Tình nhỏ nhít, vị kỷ, vụn vặt của Vọng Tâm.

Đại Tình dần dần sẽ diệt được Tiểu Tình

Đại Tình diệt thất tình !

XII ) Có chân tình thì mới có Đại Tình

Đại Tình do đâu mà có ? Chân Tình !

Chân Tình do đâu mà có ? Trực Tâm !

Lòng ngay thẳng !

Mấu chốt của sự học thế gian, cũng như của Phật Pháp là Trực Tâm . Xem ‘Luận Kiếm ở núi Tâm’ .

Trong Phật Pháp, Trực Tâm là đạo tràng :

Tâm thẳng tắp, lòng không khúc khuỷu,

Ứng hợp ngay, thành tựu chuyển tâm !

Chân thành, tu luyện âm thầm ,

Lựa bề nhảy một cái rầm : Ngộ nên !

( Trực Tâm Ca, Lê Anh Chí )

XIII ) Chẳng phải Thiền Tông

Chủ trương của Thánh Nhân Nhập Thế ( Khổng Giáo và Mặc Giáo) : lấy Đại Tình cho nhân loại.

Bồ Tát Đạo nhà Phật còn cao cả tuyệt vời hơn nhiều : Đại Tình siêu không gian, siêu chủng loại, siêu thời gian.

Cái Đại Tình của Bồ Tát thật cao cả, thật tuyệt vời, thật đẹp, thật siêu. Thật không bút mực nào tả xiết cái tuyệt vời của tình yêu ấy !

Nhưng chẳng phải là con đường của Thiền Tông !

Mục đích Thiền Tông là Kiến Tánh

Kiến Tánh là chứng ngộ Phật Tánh

là chứng ngộ Đại Niết Bàn

là chứng ngộ Thường, Lạc, Ngã, Tịnh

là chứng ngộ Bản Thể của Tâm

là chứng ngộ Trạng Thái của Tâm của Phật

Thiền Tông là pháp môn Kiến Tánh, là pháp môn Tu Tắt , chẳng thực thi Bồ Tát Đạo :

Nhị Thừa trụ quán , ta không trụ !

Bồ Tát tế độ, ta tế tâm

(Thiền Tông , Lê Anh Chí )

XIV ) Phụ Lục : Thánh Nhân và Độc Thần Giáo

Chữ Thánh Nhân trong bài này là dùng theo nghĩa thông thường ở Á Đông đã 2000 năm nay. Xin chú thích : Thánh Nhân trong Độc Thần Giáo ( Ki Tô Giáo, Hồi Giáo, Do Thái Giáo ) có ý nghĩa khác hẳn.

Sự khác biệt có thể được đơn giản hoá như sau :

Phật Giáo, Khổng Giáo : Thánh cao hơn Thần nhiều

Độc Thần Giáo : Thần cao hơn Thánh nhiều

Theo Khổng Giáo, Thánh Nhân "ngang với trời đất". Trong Phật Giáo, Thánh Nhân là A La Hán và Bồ Tát đều trên cả trời, thần, người ; vì trời, thần, người  là chúng sanh ở trong Tam Giới, còn A La Hán và Bồ Tát đã đắc Niết Bàn, chẳng còn là chúng sanh !

Theo Độc Thần Giáo, Thánh Nhân là chúng sanh ! chỉ có Ông Thần Duy Nhất là độc tôn, là Ông Thần, là Duy Nhất. Ông Thần Duy Nhất sinh ra tất cả chúng sinh . Được phong Thánh thì cũng thế thôi : cũng giống như các tín đồ khác, nhờ tin Ông Thần Duy Nhất nên được lên thiên đàng với Ông Thần Duy Nhất !

Còn "Thiên Thần" chẳng phải là Thần ! Thiên Thần dịch từ chữ Anh angel, chữ Pháp Ange, hai chữ này chẳng có nghĩa là (Thiên) Thần . Ông Thần Duy Nhất (God, Dieu) sang Việt Nam được gọi là Thượng Đế, nhưng nghĩa của chữ " God, Dieu " mới chính là Thần !

Trong Độc Thần Giáo, Thần là tối cao.

Trong Phật Giáo, Khổng Giáo, Thần thua xa Thánh Nhân. 

Độc Thần Giáo căn cứ vào lòng tin, tin rằng Ông Thần Duy Nhất sinh ra tất cả chúng sinh  và phải tin Ông Thần. Ông Thần là tối cao.

Phật Giáo, Khổng Giáo căn cứ vào đạo đức, nên Thánh Nhân, người đã đạt đạo đức, là trên hết.

XV ) Phật Pháp là Đại Bình Đẳng

Đại Tình là Đại Bình Đẳng

Như trên đã nói, Bồ Tát Đạo nhà Phật cao cả tuyệt vời : Đại Tình không phân biệt chủng loại, siêu không gian, siêu thời gian.

Vì Đại Tình là Vô Biên Giới nên là Đại Bình Đẳng.

Đại Tình là Đại Bình Đẳng.

Do đó,

Phật Pháp là Đại Bình Đẳng.

Phật Tánh là Đại Bình Đẳng

Tất cả chúng sinh

Đều có Phật Tánh

Xưa nay chẳng sinh

Xưa nay chẳng diệt . . .

Phật Tánh chẳng hề sinh và chẳng bao giờ diệt . ( Vì Phật Tánh chẳng hề sinh cho nên sẽ chẳng bao giờ bị diệt ). Phật Tánh của tất cả chúng sinh đều chẳng sinh , chẳng diệt. Đại Bình Đẳng !

Phật Tánh của tất cả chúng sinh đều bình đẳng với chư Phật, không khác : đều là Thường, Lạc, Ngã, Tịnh. (Kinh Đại Bát Niết Bàn ). Phật Tánh là Chân Ngã, Chân Ngã này có Thường, Lạc, Tịnh. Chân Ngã chứ chẳng phải là Đại Ngã vì nói đến Đại Ngã là nói đến Tiểu Ngã, trong khi Phật Tánh của tất cả chúng sinh đều bình đẳng với chư Phật. Chân Ngã chẳng phải là Đại Ngã cũng chẳng phải là Tiểu Ngã.

Phật Tánh là Đại Bình Đẳng.

Do đó,

Phật Pháp là Đại Bình Đẳng.

Đối chiếu với các tôn giáo thuộc Độc Thần Giáo :

Trong Độc Thần Giáo , tin Ông Thần Duy Nhất (sang Việt Nam, Ông Thần Duy Nhất được gọi là Thượng Đế) thì được lên Thiên Đàng, không tin thì xuống hoả ngục mãi mãi . Linh hồn là vĩnh cửu : John Smith sẽ mãi mãi là John Smith, sẽ vĩnh viễn là đàn ông, sẽ vĩnh viễn là da trắng, sẽ vĩnh viễn là người dân Anh, sẽ mãi mãi là chúng sinh  ; chỉ có Ông Thần Duy Nhất là độc tôn, là Ông Thần, là Duy Nhất.

Ông Thần Duy Nhất sinh ra tất cả chúng sinh ; chỉ có Ông Thần Duy Nhất là chẳng ai sinh ra hết. tất cả chúng sinh đều phụ thuộc vào một người . ( Còn một vấn đề nữa là : linh hồn do Ông Thần Duy Nhất sinh ra, như vậy, linh hồn có thể bị Ông Thần Duy Nhất diệt ! )

Độc Thần Giáo thật là Bất Bình Đẳng.

Xin nhắc lại :

Phật Tánh của tất cả chúng sinh đều chẳng sinh , chẳng diệt. Đại Bình Đẳng !

Phật Tánh của tất cả chúng sinh đều bình đẳng với chư Phật. và chúng sinh có thể thành Phật.

Thế nên,

Phật Tánh là Đại Bình Đẳng.

và

Phật Pháp là Đại Bình Đẳng.

Phật Pháp là Đại Bình Đẳng còn ở những chỗ khác nữa. Dẫu sao, chỗ Đại Bình Đẳng này (Phật Tánh) là chỗ gốc, vì là Nhân của Nhân Duyên con người, vì là Nhân của nguồn gốc con người.

Lê Anh Chí.

------------------------------------------------------------

Kinh sách tham khảo

Kinh :

Kinh Đại Bát Niết Bàn, dịch giả Thích Trí Tịnh

Đại Thừa Kim Cang Kinh Luận

Kinh Kim Cang

Kinh Lăng Nghiêm, dịch giả Trí Độ và Tuệ Quang

Kinh Trường A Hàm, dịch giả Thích Thiện Siêu

Sách :

Nam Hoa Kinh, Trang Tử, dịch giả Ngô Tất Tố

Nam Hoa Kinh, Trang Tử, dịch giả Nguyễn Hiến Lê

Mặc Tử, Nguyễn Hiến Lê

Nho Giáo, Trần Trọng Kim

Đông Châu Liệt Quốc

--------------------------------------------------------------

* Trang Chính * M ụ c L ụ c * Đoản Luận * Thơ *

------------------------------------------------------------------------------

* Hộp Thư * Bài mới * Nối kết Trang Nhà Phật Pháp Việt Nam *

------------------------------------------------------------------------------

Trang Nhà Kiến Tánh www.kientanh.com