Luận Kiếm ở núi Tâm[2]

( Luận Kiếm 2.2 )

Lê Anh Chí

________________________

Dàn Bài :

XII ) Học Giả Kiếm

XIII ) Tu Nhân Kiếm

XIV ) Hiền Nhân Kiếm

XV ) Ác Nhân Kiếm

XVI ) Bàng Quyên Kiếm

Hại người lại muốn cho người mang ơn mình

Lấy lòng dạ tiểu nhân đo lường người quân tử

XVII ) Tôn Tẫn Kiếm

Chỉ đánh hai trận, thắng vẻ vang

Chức Quân Sư

Vây Ngụy Cứu Triệu

Bớt bếp

Dưới ánh lửa , bản án tử hình

Trực Tâm và sự thông minh

Đi tu

XVIII ) Đại Hiền Kiếm

XIX ) Sư Kiếm

XX ) Thánh Nhân Kiếm

XXI ) Thiền Tông Kiếm

________________________

XII ) Học Giả Kiếm

Trau giồi kiến thức thì thành Học Giả.

Học Nhân có thể thành :

Học Giả

Học Nhân , Tu Nhân , Hiền Nhân, Đại Hiền, Sư , Thánh Nhân

Học Nhân suốt đời dốc một lòng cầu học, thì Học Nhân suốt đời là Học Nhân. Học Nhân suốt đời dốc một lòng cầu học thì Học Nhân thành Hiền Nhân, Đại Hiền, Sư , Thánh Nhân.

Học Nhân suốt đời dốc một lòng cầu học thì đương nhiên là Học Giả.

Trong Phật Pháp, Học Giả là kém (đắc đạo mới hay), Học Giả còn được gọi là kẻ đa văn.

Dù sao, kẻ đa văn vẫn hơn người, người đọc sách vẫn có điểm hơn người không đọc sách.

XIII ) Tu Nhân Kiếm

Học Nhân trong Khổng Giáo, Phật Giáo gọi là Tu Nhân.

Tu Nhân có thể thành Hiền Nhân, Đại Hiền, Sư , Thánh Nhân.

Tu Nhân chân chính thì sẽ đắc, không nhiều thì ít.

Những điều viết về Học Nhân cũng có thể áp dụng cho Tu Nhân.

XIV ) Hiền Nhân Kiếm

Tương đương với Quân Tử Kiếm.

( Hiền đây không có nghĩa là hiền lành, hiền như cục bột ; hiền có nghĩa là có đức : hiền nhân là ngưới có đức)

Quân Tử Kiếm là của Nho Giáo. Hiền Nhân Kiếm là nói chung.

Nói cách khác,

Quân Tử Kiếm là Hiền Nhân Kiếm của Nho Giáo.

XV ) Ác Nhân Kiếm

là ngược lại với Hiền Nhân Kiếm.

Tương đương với Tiểu Nhân Kiếm.

Tiểu Nhân Kiếm có khác Ác Nhân Kiếm :

Ác Nhân chủ về độc ác, tàn hiểm

Tiểu Nhân chủ về lưu manh, tị hiềm, nhỏ nhen

nhưng rốt cuôc quy về một mối : vì là Tiểu Nhân nên thành Ác Nhân, vì là Ác Nhân nên không từ hành động Tiểu Nhân. Thường thường là vậy. Nhưng cũng có khi (hiếm) Ác Nhân không phải là Tiểu Nhân.

XVI ) Bàng Quyên Kiếm

Ác Nhân đáng sợ nhất khi : hại người lại muốn cho người mang ơn mình !

Đó là Bàng Quyên Kiếm.

Hại người lại muốn cho người mang ơn mình

Đông Châu Liệt Quốc :

{{ Tôn Tẫn và Bàng Quyên kết nghĩa anh em , cùng học một thầy ( tiên Quỉ Cốc Tử) . Bàng Quyên xuống núi trước, làm Tướng (nguyên soái) nước Ngụy, Tôn Tẫn ở lại học thêm được Tôn Tử Binh Pháp (Tôn Tử là ông nội của Tôn Tẫn , nhưng Tôn Tử Binh Pháp do Quỉ Cốc Tử truyền cho Tôn Tẫn). Sau đó, Mặc Tử tiến dẫn Tôn Tẫn với Ngụy vương, Tôn Tẫn xuống núi ở dinh Bàng Quyên. Bàng Quyên vu cho Tôn Tẫn tội tư thông với Tề, rồi xúi Ngụy vương chặt chân của Tôn Tẫn. Bàng Quyên chưa giết Tôn Tẫn vì muốn Tôn Tẫn chép lại cuốn Tôn Tử Binh Pháp , lại nói :’Anh phạm tội đáng lẽ phải chết ; em can gián mãi, nên vua mới chỉ chặt chân của anh !’. Tôn Tẫn tình thật, ngồi viết Tôn Tử Binh Pháp. May thay, có người làm của Bàng Quyên tội nghiệp Tôn Tẫn bị lừa, mới tố cáo với Tôn Tẫn. Tôn Tẫn bèn giả điên, lần hồi thoát khỏi dinh Bàng Quyên, đi lang thang ngòai phố, rồi cùng một người đệ tử của Mặc Tử, dùng kế Kim Thuyền Thoát Xác, trốn về Tề. }}

Lấy lòng dạ tiểu nhân đo lường người quân tử

Bàng Quyên vu cho Tôn Tẫn tội tư thông với Tề, chặt chân của Tôn Tẫn. lại nói :’Anh phạm tội đáng lẽ phải chết ; em can gián mãi, nên vua mới chỉ chặt chân của anh !’. Bàng Quyên hại người lại muốn cho người mang ơn mình lại còn muốn Tôn Tẫn chép lại cuốn Tôn Tử Binh Pháp.

Bàng Quyên làm như vậy, hẳn tự hào là kẻ tuyệt thế thông minh! Có biết đâu Bàng Quyên chỉ là: lấy lòng dạ tiểu nhân đo lường người quân tử !

Khi Tôn Tẫn xuống núi, nếu Bàng Quyên yêu cầu Tôn Tẫn chép lại cuốn Tôn Tử Binh Pháp. thì Tôn Tẫn đã làm rồi . Việc này, tuyệt đối Bàng Quyên không nghĩ ra, vì suy bụng ta ra bụng người và vì lòng chỉ mong hại kẻ giỏi hơn mình!

Nếu Bàng Quyên không có lòng dạ tiểu nhân thì đã nghĩ ra : khi Tôn Tẫn thao diễn trận pháp, Bàng Quyên không hiểu, hỏi Tôn Tẫn, Tôn Tẫn cũng nói thực tên trận pháp ra, vua Ngụy kiểm chứng, thấy hai người nói tên trận pháp giống nhau, tưởng hai người tài ngang nhau !

Nếu Bàng Quyên không có lòng dạ tiểu nhân thì . . . hắn cũng đã học được Tôn Tử Binh Pháp .

Ha ! Đối đãi với người quân tử thành thực thì rất dễ ! Nhất là đối đãi với người anh kết nghĩa quân tử thành thực .

Nhưng Bàng Quyên tuyệt đối đâu ngờ lại dễ thế. Bàng Quyên tuyệt đối đâu hiểu lòng dạ người anh kết nghĩa ( Hắn chỉ nghĩ là người anh kết nghĩa NGU ! ).

Bởi vậy mới có chuyện!

Bởi vậy cuộc đời mới là bể khổ!

Bởi vậy cuộc đời ác trược này mới thực sự là khủng khiếp xiết bao!

XVII ) Tôn Tẫn Kiếm

Chỉ đánh hai trận, thắng vẻ vang

Đông Châu Liệt Quốc ( tiếp theo ‘Bàng Quyên Kiếm’) :

Tôn Tẫn trốn về Tề, sau làm Quân Sư, cùng nguyên soái Điền Kỵ ra trận. Giống như ông nội là Tôn Tử và Từ Nguyên Trực đời Tam Quốc sau này, ông chỉ đánh hai trận, thắng vẻ vang.

(Tôn Tử chỉ đánh một cuộc chiến và vài trận

Từ Nguyên Trực đánh hai trận : một với Lữ Khoáng, Lữ Tường ; một với Tào Nhân)

Ông còn để lại cho đời ba chiến thuật:

Vây Ngụy Cứu Triệu: Lúc ấy, Bàng Quyên đang đánh Triệu, Tề kỳ này ra quân là để Cứu Triệu. Tôn Tẫn nói: ‘Cứu Triệu không bằng đánh Ngụy’. Đại binh Tề bèn rầm rộ ào ào sang, nhắm vào một thành Ngụy. Bàng Quyên vội vã rút quân về cứu Ngụy. Khi đại quân của hai bên gặp nhau , Điền Kỵ y lời Tôn Tẫn, lập trận "Điên Đảo Bát Môn" và thách Bàng Quyên phá trận . Vì trước kia, đã được Tôn Tẫn giảng rằng trận này sẽ biến thành trận ‘trường xà’, nên Bàng Quyên thoát chết dù bị tổn thất nặng nề. Bàng Quyên sợ hãi bỏ trốn về Ngụy.

Bớt bếp : Bàng Quyên lập kế phản gián, làm cho Điền Kỵ bị thất sủng ở Tề, rồi đem quân đánh Hàn. Vua Tề lại dùng Điền Kỵ và Tôn Tẫn cầm quân cứu Hàn. Đại binh Tề bèn rầm rộ ào ào sang, nhắm vào kinh thành Ngụy. Bàng Quyên vội vã rút quân về cứu Ngụy. Khi xem xét doanh trại của Tề , thấy số bếp giảm đi Bàng Quyên cho rằng quân Tề nhút nhát, đã bỏ trốn rất nhiều và yên tâm rượt gấp.

Dưới ánh lửa , bản án tử hình: Bàng Quyên chạy thâu ngày thâu đêm, rượt Tôn Tẫn đến Mã Lăng, trời chạng vạng tối, thấy có hàng chữ trên thân cây, nhìn không rõ, Bàng Quyên lại gần bật lửa lên xem, hàng chữ là ‘Bàng Quyên chết tại đây !’, Bàng Quyên gầm lên ‘Ta đã trúng kế thằng què!’ Tức thì, loạn tiễn bay ra bắn gục Bàng Quyên.

Sau lần ra quân đại thắng này, Tôn Tẫn giã từ nguyên soái nước Tề, về núi tìm lại Quỉ Cốc Tử, tu tiên.

Chức Quân Sư

Trước Tôn Tẫn, người đọc sách, không phải là võ tướng, ra làm nguyên soái cũng nhiều. Vua Tề cũng muốn phong ông làm nguyên soái. Ông đề nghị chức Quân Sư, lấy cớ là bị cụt chân, khó lòng ban bố hiệu lệnh trực tiếp, nhường chức nguyên soái cho Điền Kỵ.

Có lẽ Chức Quân Sư là do Tôn Tẫn ‘phát minh’ ra ?

( Có bản Đông Châu Liệt Quốc viết rằng Bàng Quyên làm quân sư nước Ngụy (vừa Quân Sư , vừa nguyên soái). Có lẽ người ta viết như vậy, vì Tôn Tẫn làm Quân Sư ? chớ Bàng Quyên không có lý do gì để làm Quân Sư ,lBàng Quyên làm Tướng!(nguyên soái))

Dẫu sao đi nữa, Tôn Tẫn là ngườI đầu tiên làm quân sư, theo đúng nghĩa chữ Quân Sư mà chúng ta hiểu: vận trù, quyết sách trong màn trướng, không trực tiếp lên ngựa điều khiển chiến trường; dọn đường cho Nguyên Trực , Khổng Minh sau này. Trong khi những văn nhân như Chu Công Cẩn, Tư Mã Trọng Đạt không làm Quân Sư mà làm nguyên soái ( thời Tam Quốc gọi là Đô Đốc).

Vây Ngụy Cứu Triệu

Mưư kế, chiến thuật này đã trở thành phương ngôn tục ngữ.

Mưư kế, chiến thuật này Tôn Tẫn phát minh ra :

Ngụy đang đánh Triệu, Triệu đang nguy ; muốn cứu Triệu, ta đánh vào kinh đô Ngụy, Ngụy phải rút về tự cứu.

Mưư kế, chiến thuật này cũng được dùng trong sự đấm đá giang hồ.

Bớt bếp

Giảm số bếp đi , để kẻ địch tưởng rằng số quân đã ít đi rất nhiều mà yên tâm rượt gấp.

Sau này, Khổng Minh cũng dùng kế này, để lừa Đô Đốc nước Ngụy là Tư Mã Trọng Đạt, nhưng biến đổi đi một chút : Khổng Minh tăng số bếp. Quả nhiên, Trọng Đạt chẳng dám đuổi theo.

Mưu kế thay đổi vì mục đích thay đổi : Gia Cát Lượng không muốn địch truy sát, còn Tôn Tẫn thì muốn Bàng Quyên đuổi gấp.

Dưới ánh lửa , bản án tử hình

Đọc thấy câu ‘Bàng Quyên chết tại đây !’, Bàng Quyên gầm lên ‘Ta đã trúng kế thằng què !’. Tức thì, loạn tiễn bay ra bắn gục Bàng Quyên.

Lửa bật lên là ám hiệu: Quân cung thủ đã hờm, nhắm sẵn , lửa bật lên là buông tên, vào đó.

Sau này, Hàn Tín cũng dùng kế này, giết danh tướng nước Sở là Long Thư, nhưng biến đổi đi một chút. Hàn Tín chặn nước ở thượng lưu, để đèn ở giữa lòng sông cạn, khi đèn tắt phụt là quân sĩ tháo nước ra. (Long Thư đến gần đèn xem, thì thấy bên đèn có một cái bảng gỗ viết sáu chữ lớn : "Thắp đèn lồng, giết Long Thư". thì vung gươm chém đèn tắt phụt )

Mưu kế thay đổi vì ‘địa lợi, nhân hòa‘ thay đổi : quân Hàn Tín ở thượng lưu không thấy Long Thư, nên cần đèn tắt phụt để biết rằng Long Thư có mặt ; còn quân Tôn Tẫn thì phục ở Mã Lăng biết Bàng Quyên đuổi đến, ánh lửa là để biết mục tiêu ở đâu.

Xin nhớ rằng tác giả của mưư kế, chiến thuật này là Tôn Tẫn.

Trực Tâm và sự thông minh

Khi đọc đến đoạn Bàng Quyên chặt chân Tôn Tẫn mà Tôn Tẫn vẫn tưởng Bàng Quyên là người tốt, nhiều người chắc chắn chê là Tôn Tẫn ngu!

Trong cuộc đời ác trược này, kẻ lừa người tự cho mình là giỏi, không những thế, còn được người đời khen là thông minh !

Sự thực thì Tôn Tẫn là người thành thực, bị lừa vì đâu ngờ người em kết nghĩa lại hại mình. Tôn Tẫn nào phải kẻ ngu, chính ra là kẻ tuyệt thế thông minh ; bằng chứng là mưu kế xuất quỉ nhập thần, bắn gục Bàng Quyên! Ba mưu kế để đời (Vây Ngụy Cứu Triệu, Bớt bếp, Dưới ánh lửa bản án tử hình) là do Tôn Tẫn sáng chế ra, không do học bài mà có, không có trong Tôn Tử Binh Pháp.

Việc Tôn Tẫn Bàng Quyên cho thấy :

như đã nói ở phần ‘Trực Tâm Kiếm’ : có Trực Tâm mới đạt được chỗ tinh vi của sự học, ngay cả trong binh pháp, dù ‘việc binh là việc lừa dối’.

nhiều kẻ Trực Tâm là kẻ tuyệt thế thông minh , dẫu kẻ Trực Tâm có thể bị lừa, có khi chết vì bị lừa.

Đi tu

Người thành thực Tôn Tẫn, sau trận phong ba của cuộc đời, lại bị tàn phế, nhìn cuộc đời đà chán ngấy.

Dẫu ở Tề được trọng dụng, ông bèn dứt áo đi tu.

Thuở ấy, nước Tàu chưa có Phật Pháp, ông về núi tìm lại Quỉ Cốc Tử, tu tiên.

Ngoài việc xa lánh cuộc đời ra, ông quả là không còn chọn lựa :

Lặn hụp muôn đời nơi cõi si,

Sắc Tài Quyền Lộc có ra gì ?

Dẫu trở về : Chuyển Luân Thánh Chúa !

Dẫu trở về : quyện bóng Tây Thi !

. . .

Ta hẹn ta: không hề trở lại !

Lòng dặn lòng: muôn thuở không về !

( Có còn trở lại, Lê Anh Chí)

XVIII ) Đại Hiền Kiếm

Đại Hiền Kiếm đạt đạo ở trình độ trên Hiền Nhân Kiếm và dưới Thánh Nhân Kiếm .

Đại Hiền còn được gọi là Á Thánh.

XIX ) Sư Kiếm

Sư nghĩa là thầy.

Học Nhân , Tu Nhân thành đạt thì gọi là Sư :

Võ sư

Thi bá, kỳ vương, văn hào, tóan học gia đại tài , khoa học gia lỗi lạc

Hiền Nhân

Quân Tử

Đại Hiền

Thánh Nhân

Người đã Kiến Tánh

vv

Tu thành, luyện thành thật sự mới là sư, chớ không bắt buộc là thành danh vọng, đạt công hầu khanh tướng !

Nghe nói trên thiên đình có sổ khoa bảng và sổ tú dân. Sổ khoa bảng ghi tên những người đậu Tiến Sĩ, Cử Nhân, Tú Tài ; còn sổ tú dân ghi tên những bậc anh tài trong thiên hạ, nhưng không có phúc phận khoa bảng và công danh.

Những người đạt thành, đắc đạo, không bắt buộc có công danh, danh vọng, tiếng tăm.

Luận anh hùng chớ kể hơn thua !

XX ) Thánh Nhân Kiếm

Căn bản của Thánh Nhân Kiếm là Không.

Thánh Nhân nhà Phật, chỉ kể người đã giải thoát, gồm hai bậc :

A La Hán

Bồ Tát

A La Hán Kiếm là Không :

là Không tham, sân si

là 4 Không :

Thân Không

Tâm Không

Tánh Không

Pháp Không

Bồ Tát Kiếm là Không và Từ Bi Hỉ Xả

XXI ) Thiền Tông Kiếm

Mục đích Thiền Tông là Kiến Tánh

Kiến Tánh là chứng ngộ Phật Tánh, chứng ngộ Bản Thể của Tâm , chứng ngộ Thường, Lạc, Ngã, Tịnh.

Người tráng sĩ Thiền Tông đem thân thế mình ra đánh một canh bạc lớn : được ăn cả (Kiến Tánh), ngã về không !

( Sự thực thì,

Kiến Tánh quả là được ăn cả

Còn ‘ngã về không’ thì không hẳn thế. Xin xem bài viết " Đại Cương về Phương Thức Thiền Tông ". )

*

*

* Lê Anh Chí *.

_____________

Kinh sách tham khảo

Kinh :

Kinh Đại Bát Niết Bàn, dịch giả Thích Trí Tịnh

Đại Thừa Kim Cang Kinh Luận

Kinh Kim Cang

Kinh Trường A Hàm, dịch giả Thích Thiện Siêu

Sách :

Nam Hoa Kinh, Trang Tử, dịch giả Ngô Tất Tố

Nam Hoa Kinh, Trang Tử, dịch giả Nguyễn Hiến Lê

Tôn Tử Binh Pháp, Tôn Tử

Đông Châu Liệt Quốc

Hán Sở Tranh Hùng

Sử Ký , Tư Mã Thiên

Tam Quốc Chí Diễn Nghĩa, La Quán Trung, dịch giả Tử Vi Lang

Anh Hùng Xạ Điêu, Kim Dung

Thần Điêu Hiệp Lữ, Kim Dung

Ỷ Thiên Đồ Long Ký, Kim Dung

Tiểu Lý Phi Đao, Cổ Long

Huyết Tâm Lệnh, Cổ Long

Long Hổ Phong Vân, Cổ Long

Trang Nhà Kiến Tánh www.kientanh.com

--------------------------------------------------------------

* Trang Chính * M ụ c L ụ c * Đoản Luận * Thơ *

------------------------------------------------------------------------------

* Hộp Thư * Bài mới * Nối kết Trang Nhà Phật Pháp Việt Nam *

------------------------------------------------------------------------------