Luận Kiếm ở núi
Tâm[2]
(
Luận Kiếm 2.2 )
Lê Anh Chí
________________________
Dàn Bài :
XII ) Học Giả Kiếm
XIII ) Tu Nhân Kiếm
XIV ) Hiền Nhân Kiếm
XV ) Ác Nhân Kiếm
XVI ) Bàng Quyên Kiếm
Hại
người lại muốn cho người mang ơn ḿnh
Lấy
ḷng dạ tiểu nhân đo lường người quân
tử
XVII ) Tôn Tẫn Kiếm
Chỉ
đánh hai trận, thắng vẻ vang
Chức
Quân Sư
Vây
Ngụy Cứu Triệu
Bớt
bếp
Dưới
ánh lửa , bản án tử h́nh
Trực
Tâm và sự thông minh
Đi
tu
XVIII ) Đại Hiền Kiếm
XIX ) Sư Kiếm
XX ) Thánh Nhân Kiếm
XXI ) Thiền Tông Kiếm
________________________
XII ) Học Giả Kiếm
Trau giồi kiến thức th́ thành
Học Giả.
Học Nhân có thể thành :
Học
Giả
Học
Nhân , Tu Nhân , Hiền Nhân, Đại Hiền, Sư , Thánh
Nhân
Học Nhân suốt đời dốc
một ḷng cầu học, th́ Học Nhân suốt
đời là Học Nhân. Học Nhân suốt đời
dốc một ḷng cầu học th́ Học Nhân thành
Hiền Nhân, Đại Hiền, Sư , Thánh Nhân.
Học Nhân suốt đời dốc
một ḷng cầu học th́ đương nhiên là Học
Giả.
Trong Phật Pháp, Học Giả là kém
(đắc đạo mới hay), Học Giả c̣n
được gọi là kẻ đa văn.
Dù sao, kẻ đa văn vẫn
hơn người, người đọc sách vẫn có
điểm hơn người không đọc sách.
XIII ) Tu Nhân Kiếm
Học Nhân trong Khổng Giáo, Phật
Giáo gọi là Tu Nhân.
Tu Nhân có thể thành Hiền Nhân, Đại Hiền,
Sư , Thánh Nhân.
Tu Nhân chân chính th́ sẽ đắc,
không nhiều th́ ít.
Những điều viết về
Học Nhân cũng có thể áp dụng cho Tu Nhân.
XIV ) Hiền Nhân Kiếm
Tương đương với Quân
Tử Kiếm.
( Hiền đây không có nghĩa là
hiền lành, hiền như cục bột ;
hiền có nghĩa là có đức : hiền nhân là
ngưới có đức)
Quân Tử Kiếm là của Nho Giáo.
Hiền Nhân Kiếm là nói chung.
Nói cách khác,
Quân
Tử Kiếm là Hiền Nhân Kiếm của Nho Giáo.
XV ) Ác Nhân Kiếm
là ngược lại với Hiền
Nhân Kiếm.
Tương đương với
Tiểu Nhân Kiếm.
Tiểu Nhân Kiếm có khác Ác Nhân
Kiếm :
Ác Nhân
chủ về độc ác, tàn hiểm
Tiểu
Nhân chủ về lưu manh, tị hiềm, nhỏ nhen
nhưng rốt cuôc quy về một
mối : v́ là
Tiểu Nhân nên thành Ác Nhân, v́ là Ác Nhân nên không từ hành
động Tiểu Nhân. Thường thường là
vậy. Nhưng cũng có khi (hiếm) Ác Nhân không phải là
Tiểu Nhân.
XVI ) Bàng Quyên Kiếm
Ác Nhân đáng sợ nhất khi :
hại người lại muốn cho người mang
ơn ḿnh !
Đó là Bàng Quyên Kiếm.
Hại người lại muốn cho
người mang ơn ḿnh
Đông Châu Liệt
Quốc
:
{{ Tôn Tẫn và Bàng Quyên kết nghĩa
anh em , cùng học một thầy ( tiên Quỉ Cốc
Tử) . Bàng Quyên xuống núi trước, làm Tướng
(nguyên soái) nước Ngụy, Tôn Tẫn ở lại
học thêm được Tôn Tử Binh Pháp (Tôn Tử là ông
nội của Tôn Tẫn , nhưng Tôn Tử Binh Pháp do
Quỉ Cốc Tử truyền cho Tôn Tẫn). Sau đó,
Mặc Tử tiến dẫn Tôn Tẫn với Ngụy vương,
Tôn Tẫn xuống núi ở dinh Bàng Quyên. Bàng Quyên vu cho Tôn
Tẫn tội tư thông với Tề, rồi xúi Ngụy
vương chặt chân của Tôn Tẫn. Bàng Quyên chưa
giết Tôn Tẫn v́ muốn
Tôn Tẫn chép lại cuốn Tôn Tử Binh Pháp ,
lại nói :’Anh
phạm tội đáng lẽ phải chết ; em
can gián măi, nên vua mới chỉ chặt chân của anh !’. Tôn
Tẫn t́nh thật, ngồi viết Tôn Tử Binh Pháp. May
thay, có người làm của Bàng Quyên tội nghiệp Tôn
Tẫn bị lừa, mới tố cáo với Tôn Tẫn.
Tôn Tẫn bèn giả điên, lần hồi thoát khỏi
dinh Bàng Quyên, đi lang thang ng̣ai phố, rồi cùng một
người đệ tử của Mặc Tử, dùng
kế Kim Thuyền Thoát Xác, trốn về Tề. }}
Lấy ḷng dạ tiểu nhân đo
lường người quân tử
Bàng Quyên vu cho Tôn Tẫn tội tư
thông với Tề, chặt chân của Tôn Tẫn. lại
nói :’Anh
phạm tội đáng lẽ phải chết ; em
can gián măi, nên vua mới chỉ chặt chân của anh !’.
Bàng Quyên hại người lại muốn cho người
mang ơn ḿnh lại
c̣n muốn Tôn Tẫn chép lại cuốn Tôn Tử Binh Pháp.
Bàng Quyên làm như vậy, hẳn
tự hào là kẻ tuyệt thế thông minh! Có biết
đâu Bàng Quyên chỉ là: lấy ḷng dạ tiểu nhân
đo lường người quân tử !
Khi Tôn Tẫn xuống núi, nếu Bàng
Quyên yêu cầu Tôn Tẫn chép lại cuốn Tôn Tử Binh
Pháp. th́ Tôn Tẫn đă làm rồi . Việc này, tuyệt
đối Bàng Quyên không nghĩ ra, v́ suy bụng ta ra
bụng người và v́ ḷng chỉ mong hại kẻ
giỏi hơn ḿnh!
Nếu Bàng Quyên không có ḷng dạ
tiểu nhân th́ đă nghĩ ra : khi Tôn Tẫn thao diễn
trận pháp, Bàng Quyên không hiểu, hỏi Tôn Tẫn, Tôn
Tẫn cũng nói thực tên trận pháp ra, vua Ngụy
kiểm chứng, thấy hai người nói tên trận pháp
giống nhau, tưởng hai người tài ngang nhau !
Nếu Bàng Quyên không có ḷng dạ
tiểu nhân th́ . . . hắn cũng đă học
được Tôn Tử Binh Pháp .
Ha ! Đối đăi với
người quân tử thành thực th́ rất dễ !
Nhất là đối đăi với người anh kết
nghĩa quân tử thành thực .
Nhưng Bàng Quyên tuyệt đối
đâu ngờ lại dễ thế. Bàng Quyên tuyệt
đối đâu hiểu ḷng dạ người anh kết
nghĩa ( Hắn chỉ nghĩ là người anh kết
nghĩa NGU ! ).
Bởi vậy mới có chuyện!
Bởi vậy cuộc đời
mới là bể khổ!
Bởi vậy cuộc đời ác
trược này mới thực sự là khủng khiếp
xiết bao!
XVII ) Tôn Tẫn Kiếm
Chỉ đánh hai trận, thắng
vẻ vang
Đông Châu Liệt
Quốc ( tiếp
theo ‘Bàng Quyên Kiếm’) :
Tôn
Tẫn trốn về Tề, sau làm Quân Sư, cùng nguyên soái
Điền Kỵ ra trận. Giống như ông nội là
Tôn Tử và Từ Nguyên Trực đời Tam Quốc sau
này, ông chỉ đánh hai trận, thắng vẻ vang.
(Tôn Tử chỉ đánh một
cuộc chiến và vài trận
Từ Nguyên Trực đánh hai
trận : một với Lữ Khoáng, Lữ
Tường ; một với Tào Nhân)
Ông c̣n để lại cho đời
ba chiến thuật:
Vây
Ngụy Cứu Triệu: Lúc ấy, Bàng Quyên đang đánh
Triệu, Tề kỳ này ra quân là để Cứu
Triệu. Tôn Tẫn nói: ‘Cứu Triệu không bằng
đánh Ngụy’. Đại binh Tề bèn rầm rộ ào
ào sang, nhắm vào một thành Ngụy. Bàng Quyên vội vă rút
quân về cứu Ngụy. Khi đại quân của hai bên
gặp nhau , Điền Kỵ y lời Tôn Tẫn, lập
trận "Điên Đảo Bát Môn" và thách Bàng Quyên phá
trận . V́ trước kia, đă được Tôn
Tẫn giảng rằng trận này sẽ biến thành
trận ‘trường xà’, nên Bàng Quyên thoát chết dù bị
tổn thất nặng nề. Bàng Quyên sợ hăi bỏ
trốn về Ngụy.
Bớt
bếp : Bàng Quyên lập kế phản gián, làm cho
Điền Kỵ bị thất sủng ở Tề,
rồi đem quân đánh Hàn. Vua Tề lại dùng
Điền Kỵ và Tôn Tẫn cầm quân cứu Hàn.
Đại binh Tề bèn rầm rộ ào ào sang, nhắm vào
kinh thành Ngụy. Bàng Quyên vội vă rút quân về cứu
Ngụy. Khi xem xét doanh trại của Tề , thấy
số bếp giảm đi Bàng Quyên cho rằng quân Tề
nhút nhát, đă bỏ trốn rất nhiều và yên tâm
rượt gấp.
Dưới
ánh lửa , bản án tử h́nh: Bàng Quyên chạy thâu ngày
thâu đêm, rượt Tôn Tẫn
đến Mă Lăng, trời chạng vạng
tối, thấy có hàng chữ trên thân cây, nh́n không rơ, Bàng Quyên
lại gần bật lửa lên xem, hàng chữ là ‘Bàng Quyên
chết tại đây !’, Bàng Quyên gầm lên ‘Ta đă trúng
kế thằng què!’ Tức th́, loạn tiễn bay ra
bắn gục Bàng Quyên.
Sau lần ra quân đại thắng
này, Tôn Tẫn giă từ nguyên soái nước Tề, về
núi t́m lại Quỉ Cốc Tử, tu tiên.
Chức Quân Sư
Trước Tôn Tẫn, người
đọc sách, không phải là vơ tướng, ra làm nguyên
soái cũng nhiều. Vua Tề cũng muốn phong ông làm
nguyên soái. Ông đề nghị chức Quân Sư, lấy
cớ là bị cụt chân, khó ḷng ban bố hiệu
lệnh trực tiếp, nhường chức nguyên soái cho
Điền Kỵ.
Có lẽ Chức Quân Sư là do Tôn
Tẫn ‘phát minh’ ra ?
( Có bản Đông Châu Liệt Quốc viết rằng Bàng
Quyên làm quân sư
nước Ngụy
(vừa Quân Sư , vừa
nguyên soái). Có lẽ người ta viết như vậy, v́ Tôn
Tẫn làm Quân Sư ? chớ Bàng Quyên
không có lư do ǵ để làm Quân Sư ,lBàng Quyên làm Tướng!(nguyên soái))
Dẫu sao đi
nữa, Tôn Tẫn là ngườI đầu tiên làm quân
sư, theo đúng nghĩa chữ Quân Sư mà chúng ta hiểu:
vận trù, quyết sách trong màn trướng,
không trực tiếp lên ngựa điều khiển chiến trường; dọn đường cho Nguyên Trực , Khổng Minh
sau này. Trong khi những
văn nhân như Chu Công
Cẩn, Tư Mă Trọng Đạt không làm Quân Sư mà làm nguyên soái
( thời Tam Quốc gọi là Đô Đốc).
Vây Ngụy Cứu Triệu
Mưư kế, chiến thuật này
đă trở thành phương ngôn tục ngữ.
Mưư kế, chiến thuật này Tôn Tẫn phát
minh ra :
Ngụy
đang đánh Triệu, Triệu đang nguy ;
muốn cứu Triệu, ta đánh vào kinh đô Ngụy,
Ngụy phải rút về tự cứu.
Mưư kế, chiến thuật này
cũng được dùng trong sự đấm đá giang
hồ.
Bớt bếp
Giảm số bếp đi ,
để kẻ địch tưởng rằng số
quân đă ít đi rất nhiều mà yên tâm rượt
gấp.
Sau này, Khổng Minh cũng dùng kế
này, để lừa Đô Đốc nước Ngụy
là Tư Mă Trọng Đạt, nhưng biến đổi
đi một chút : Khổng Minh tăng số bếp.
Quả nhiên, Trọng Đạt chẳng dám đuổi
theo.
Mưu kế thay đổi v́ mục
đích thay đổi : Gia Cát Lượng không muốn
địch truy sát, c̣n Tôn Tẫn th́ muốn Bàng Quyên
đuổi gấp.
Dưới ánh lửa , bản án
tử h́nh
Đọc thấy câu ‘Bàng Quyên
chết tại đây !’, Bàng Quyên gầm lên ‘Ta đă trúng
kế thằng què !’.
Tức th́, loạn tiễn bay ra bắn gục Bàng Quyên.
Lửa bật lên là ám hiệu: Quân cung
thủ đă hờm, nhắm sẵn , lửa bật lên là
buông tên, vào đó.
Sau này, Hàn Tín cũng dùng kế này,
giết danh tướng nước Sở là Long Thư,
nhưng biến đổi đi một chút. Hàn Tín chặn
nước ở thượng lưu, để đèn
ở giữa ḷng sông cạn, khi đèn tắt phụt là
quân sĩ tháo nước ra. (Long Thư đến gần đèn xem, th́ thấy
bên đèn có một cái
bảng gỗ viết sáu chữ lớn : "Thắp đèn lồng, giết Long
Thư". th́ vung gươm chém đèn tắt
phụt )
Mưu kế thay đổi v́
‘địa lợi, nhân ḥa‘ thay đổi : quân Hàn Tín
ở thượng lưu không thấy Long Thư, nên
cần đèn tắt phụt để biết rằng
Long Thư có mặt ; c̣n quân Tôn Tẫn th́ phục ở
Mă Lăng biết Bàng Quyên đuổi đến, ánh
lửa là để biết mục tiêu ở đâu.
Xin nhớ rằng tác giả của
mưư kế, chiến thuật này là Tôn Tẫn.
Trực Tâm và sự thông minh
Khi đọc đến đoạn
Bàng Quyên chặt chân Tôn Tẫn mà Tôn Tẫn vẫn
tưởng Bàng Quyên là người tốt, nhiều
người chắc chắn chê là Tôn Tẫn ngu!
Trong cuộc đời ác trược
này, kẻ lừa người tự cho ḿnh là giỏi, không
những thế, c̣n được người đời
khen là thông minh !
Sự thực th́ Tôn Tẫn là
người thành thực, bị lừa v́ đâu
ngờ người em kết nghĩa lại hại ḿnh.
Tôn Tẫn nào phải kẻ ngu, chính ra là kẻ tuyệt
thế thông minh ;
bằng chứng là mưu kế xuất quỉ nhập
thần, bắn gục Bàng Quyên!
Ba mưu kế để đời (Vây Ngụy
Cứu Triệu, Bớt bếp, Dưới ánh lửa
bản án tử h́nh) là do Tôn Tẫn sáng chế
ra, không do học bài mà có, không có trong Tôn Tử Binh Pháp.
Việc Tôn Tẫn Bàng Quyên cho thấy :
như
đă nói ở phần ‘Trực Tâm Kiếm’ : có
Trực Tâm mới đạt được chỗ tinh vi
của sự học, ngay cả trong binh pháp, dù ‘việc
binh là việc lừa dối’.
nhiều
kẻ Trực Tâm là kẻ tuyệt thế thông minh ,
dẫu kẻ Trực Tâm có thể bị lừa, có khi
chết v́ bị lừa.
Đi tu
Người thành thực Tôn Tẫn,
sau trận phong ba của cuộc đời, lại bị
tàn phế, nh́n cuộc đời đà chán ngấy.
Dẫu ở Tề được
trọng dụng, ông bèn dứt áo đi tu.
Thuở ấy, nước Tàu chưa
có Phật Pháp, ông về núi t́m lại Quỉ Cốc
Tử, tu tiên.
Ngoài việc xa lánh cuộc đời
ra, ông quả là không c̣n chọn lựa :
Lặn
hụp muôn đời nơi cơi si,
Sắc
Tài Quyền Lộc có ra ǵ ?
Dẫu
trở về :
Chuyển Luân Thánh Chúa !
Dẫu
trở về :
quyện bóng Tây Thi !
.
. .
Ta
hẹn ta: không hề trở lại !
Ḷng
dặn ḷng: muôn thuở không về !
( Có c̣n trở
lại, Lê Anh Chí)
XVIII ) Đại Hiền Kiếm
Đại Hiền Kiếm đạt
đạo ở tŕnh độ trên Hiền Nhân Kiếm và
dưới Thánh Nhân Kiếm .
Đại Hiền c̣n được
gọi là Á Thánh.
XIX ) Sư Kiếm
Sư nghĩa là thầy.
Học Nhân , Tu Nhân thành đạt th́
gọi là Sư :
Vơ
sư
Thi bá,
kỳ vương, văn hào, tóan học gia đại tài ,
khoa học gia lỗi lạc
Hiền
Nhân
Quân
Tử
Đại
Hiền
Thánh
Nhân
Người
đă Kiến Tánh
vv
Tu thành, luyện thành thật sự
mới là sư, chớ không bắt buộc là thành danh
vọng, đạt công hầu khanh tướng !
Nghe nói trên thiên đ́nh có sổ khoa
bảng và sổ tú dân. Sổ khoa bảng ghi tên những người
đậu Tiến Sĩ, Cử Nhân, Tú Tài ; c̣n
sổ tú dân ghi tên những bậc anh tài trong thiên hạ,
nhưng không có phúc phận khoa bảng và công danh.
Những người đạt thành,
đắc đạo, không bắt buộc có công danh, danh
vọng, tiếng tăm.
Luận anh hùng chớ kể hơn
thua !
XX ) Thánh Nhân Kiếm
Căn bản của Thánh Nhân Kiếm
là Không.
Thánh Nhân nhà Phật, chỉ kể người đă
giải thoát, gồm hai bậc :
A La
Hán
Bồ
Tát
A La Hán Kiếm là Không :
là
Không tham, sân si
là 4
Không :
Thân
Không
Tâm
Không
Tánh
Không
Pháp
Không
Bồ Tát Kiếm là Không và
Từ Bi Hỉ Xả
XXI ) Thiền Tông Kiếm
Mục đích Thiền Tông là Kiến
Tánh
Kiến Tánh là
chứng ngộ Phật Tánh, chứng ngộ Bản
Thể của Tâm , chứng ngộ Thường, Lạc,
Ngă, Tịnh.
Người tráng sĩ Thiền Tông
đem thân thế ḿnh ra đánh một canh bạc lớn :
được ăn cả (Kiến Tánh), ngă về không !
( Sự thực th́,
Kiến
Tánh quả là được ăn cả
C̣n
‘ngă về không’ th́ không hẳn thế. Xin xem bài viết
" Đại Cương về Phương Thức
Thiền Tông ". )
*
*
* Lê Anh Chí *.
_____________
Kinh sách tham khảo
Kinh :
Kinh
Đại Bát Niết Bàn, dịch giả Thích Trí Tịnh
Đại
Thừa Kim Cang Kinh Luận
Kinh
Kim Cang
Kinh
Trường A Hàm, dịch
giả Thích
Thiện Siêu
Sách :
Nam Hoa
Kinh, Trang Tử, dịch giả Ngô Tất
Tố
Nam Hoa Kinh, Trang Tử,
dịch giả Nguyễn Hiến Lê
Tôn Tử Binh Pháp, Tôn
Tử
Đông Châu Liệt Quốc
Hán Sở Tranh Hùng
Sử
Kư , Tư Mă Thiên
Tam
Quốc Chí Diễn Nghĩa, La Quán Trung, dịch giả
Tử Vi Lang
Anh
Hùng Xạ Điêu, Kim Dung
Thần
Điêu Hiệp Lữ, Kim Dung
Ỷ
Thiên Đồ Long Kư, Kim Dung
Tiểu
Lư Phi Đao, Cổ Long
Huyết
Tâm Lệnh, Cổ Long
Long
Hổ Phong Vân, Cổ Long
Trang Nhà Kiến Tánh www.kientanh.com
--------------------------------------------------------------
* Trang Chính * M ụ
c L ụ c * Đoản
Luận * Thơ *
------------------------------------------------------------------------------
* Hộp Thư * Bài
mới * Nối kết Trang Nhà Phật
Pháp Việt Nam *
------------------------------------------------------------------------------