Chẳng phải Vô Ngã, chẳng phải Đại Ngã 

Lê Anh Chí

Dàn Bài :

I ) Thực trạng của cuộc đời là bể khổ

Cuộc đời ác trược

Cuộc đời vô thường

II ) Thực trạng của (Vọng) Tâm là Vô Ngã

Vọng Tâm Vô Ngã : vì nhân duyên sinh

Vọng Tâm Vô Ngã : vì chẳng phải là ta, vì chẳng có Ngã 

III ) Chẳng phải Bản Ngã, chẳng phải Vô Ngã, chẳng phải Không

Hiểu lầm chữ Bản Ngã, Vô Ngã 

Không Chấp Ngã 

Quán Vô Ngã , Luyện Không

Chẳng phải Vô Ngã, chẳng phải Không

IV ) Là Bản Thể của Tâm, là Thường Lạc Ngã Tịnh

V ) Chẳng phải Đại Ngã, chẳng phải Tiểu Ngã 

VI ) Là Chân Ngã, là Thường Lạc Ngã Tịnh

VII ) Phật Pháp là Đại Bình Đẳng

Phật Tánh là Đại Bình Đẳng

VIII ) Chân lý là Đại Bình Đẳng

Tròn đầy thái hư

Không thiếu không dư

Chẳng phải thái hư

Chẳng có thiếu dư

Là Đại Ngã

Chẳng phải là Đại Ngã

Là thiên lý lưu hành

Chưa từng lưu hành thiên lý . . .

(Phật Tánh, Lê Anh Chí)

I ) Thực trạng của cuộc đời là bể khổ

Cuộc đời là bể khổ !

Người Tây Phương thường xem đây là quan điểm bi quan về cuộc đời. Sự thực thì, đây là quan điểm chẳng bi quan, chẳng lạc quan, chỉ là thực tế !

Trong cuốn Tứ Diệu Đế, phần Khổ Đế, cố HT Thích Thiện Hoa có nói khá đầy đủ về bể khổ.

Ở đây, chỉ nói về hai điểm : vô thường và ác trược.

Cuộc đời vô thường

Cuộc đời là vô thường ! Danh vọng , của cải rồi sẽ biến đi hết, cả đến gia đình cũng sẽ thành không, chết chẳng thể mang theo. Mà ngay trong cuộc đời này, Sắc Tài Quyền Lộc cũng thay đổi luôn. Mà thay đổi là vô thường ! Có thay đổi tất có thể bị diệt.

Cuộc đời ác trược

Cuộc đời ác trược . Con người ta ganh ghét , tị hiềm, đố kỵ ; sống trong cuộc đời khó được yên. Người đời vì ganh tài mà giết hại, vì tranh quyền tranh sắc mà giết hại, lại còn học khôn, học’thông minh’, mưu cao kế hiểm mà giết hại. Giả thử chỉ muốn sinh sống qua ngày cũng khó được yên thân !

Cuộc đời quả là bể khổ ! đây là thực trạng của cuộc đời, dẫu làm Hoàng Đế hay ăn mày cũng đều khổ mà thôi !

II ) Thực trạng của (Vọng) Tâm là Vô Ngã

Vô Ngã chẳng phải là cái gì cao siêu huyền diệu, chỉ là thực trạng của (Vọng) Tâm ! Sở dĩ được coi là cao siêu vì các tôn giáo khác lầm tưởng Vọng Tâm là Ngã  mà thôi !

Vô Ngã là thực trạng của Tâm, của Thọ, Tưởng, Hành, Thức . Điều này thật rất dễ hiểu :

Vọng Tâm Vô Ngã : vì nhân duyên sinh

Từ vô lượng kiếp, ta trôi dạt luân hồi, bồi đắp cái Vọng Tâm.

Từ vô lượng kiếp, nhân duyên bồi đắp cái Vọng Tâm, cái mà chúng sinh gọi là Bản Ngã.

Cái " Bản Ngã " này do nhân duyên hòa hợp nên có. Phật gọi là Vô Ngã.

Vọng Tâm là Vô Ngã. 

Vọng Tâm Vô Ngã : vì chẳng phải là ta, vì chẳng có Ngã 

Vô Ngã còn có nghĩa là "chẳng phải là ta". Đây là nghĩa chính yếu của chữ Vô Ngã .

Vọng Tâm là Vô Ngã : vì Vọng Tâm chẳng phải là ta. Cái "chẳng phải là ta" này Phật gọi là Vô Ngã.

Vọng Tâm là Vô Ngã . Cái mà chúng sinh tưởng là ta, thật chẳng phải là ta, chẳng có Ngã . Chẳng có Ngã vì vô thường, chốc thế này, chốc thế nọ, lan man bất định. Cái mà chúng sinh gọi là Bản Ngã, Phật gọi là Vô Ngã.

Cái " Bản Ngã " này chẳng phải là ta  Tâm can ta phàn lớn là do giáo dục, hoàn cảnh, tập nhiễm của sách vở (nhân duyên). Bản Ngã của dân Á khác Bản Ngã của dân Âu. Có 2 Bản Ngã sâu đậm của con người : 1) tưởng rằng ta là người 2) tưởng rằng ta là đàn ông (hay đàn bà). Cả hai Bản Ngã này đều chẳng phải là ta.

Đàn ông thì cứ tưởng rằng ta là đàn ông, suốt đời nghĩ như vậy, hành động như vậy. Khi nào đầu thai làm người nữ, sẽ lại nghĩ mình là người nữ.

Ai cũng tưởng rằng ta là người Khi nào đầu thai làm người trời, A Tu La, ngạ quỉ, súc sinh vv thì sẽ lại nghĩ mình là trời, A Tu La, ngạ quỉ, súc sinh . . .

Chẳng có Ngã ! chẳng phải là ta !

Thực trạng của (Vọng) Tâm là Vô Ngã !

III ) Chẳng phải Bản Ngã, chẳng phải Vô Ngã, chẳng phải Không

Hiểu lầm chữ Bản Ngã, Vô Ngã 

Bản Ngã không phải là một thuật ngữ Phật Giáo, mà là chữ thường dùng của người đời, của tâm lý học. Cái mà chúng sinh gọi là Bản Ngã, Phật gọi là Vô Ngã.

Người Phật Tử chân chính hiểu Phật Pháp, thì không bàn về Bản Ngã nữa, vì biết rằng đó là Vọng Tâm, đó là Vô Ngã.

Nhưng, nhiều người vẫn nói Bản Ngã, bàn Bản Ngã, dùng chữ Bản Ngã, vì xem rằng Bản Ngã là cái Tâm chân thật của Ta ! Họ đưa Vô Ngã lên địa vị cao thăng, thậm chí còn xem Vô Ngã là trạng thái của Tâm của người đắc đạo ! Thậm chí, họ còn bảo rằng đắc đạo là "đạt Vô Ngã ".

Nói vậy là sai :

Vô Ngã là thực trạng của Tâm, của Thọ, Tưởng, Hành, Thức ; dẫu người đắc đạo  hay kẻ phàm phu cũng có (Vọng) Tâm là Vô Ngã ; đâu có thể nói người đắc đạo  là "đạt Vô Ngã " ?

Không Chấp Ngã 

Chỉ có thể nói bảo rằng người đắc đạo :

thì  "chẳng vì ta", thì chẳng chấp ngã, thì "biết, thấy Sắc, Thọ, Tưởng, Hành, Thức là Vô Ngã ", thì "biết, thấy (Vọng) Tâm là Vô Ngã".

chẳng chấp ngã, chẳng chấp thân này là ta, chẳng chấp tâm này (Vọng Tâm) là ta.

Quán Vô Ngã , Luyện Không

Vô Ngã và Không là chỗ cao siêu của Phật Pháp so với các tôn giáo khác. Nhưng đây là chỗ cao siêu đầu tiên, chẳng phải là chân lý tuyệt đỉnh của nhà Phật !

Vô Ngã và Không là chân lý tuyệt đỉnh của Nhị Thừa ( phân nửa chân lý của Phật Pháp ). Trong suốt mười mấy năm đầu chuyển pháp luân, Phật chỉ giảng Nhị Thừa, tóm lược là 2 pháp môn chính : Quán Vô Ngã và Luyện Không

Quán Vô Ngã . Như trong Kinh Vô Ngã Tướng,  Phật dạy quán Thọ, Tưởng, Hành, Thức là Vô Ngã . Thành công trong pháp quán này, thì đắc A La Hán.

Luyện Không. Nguyên tắc là dùng thiền định để diệt phiền não. Dùng thiền định để đạt được rốt ráo không. Thành công trong pháp này, thì đắc A La Hán.

Chẳng phải Vô Ngã, chẳng phải Không

Vô Ngã và Không là chân lý tuyệt đỉnh của Nhị Thừa, chân lý tương đối ( phân nửa chân lý của Phật Pháp ). Trong Kinh Vô Ngã Tướng,  Phật dạy Thọ, Tưởng, Hành, Thức chẳng phải là ta .

Vậy, cái gì là ta ?

Mãi mãi, Nhị Thừa chẳng trả lời được.

Trả lời là " Vô Ngã  " thì chẳng đúng : Vô Ngã là thực trạng của Vọng Tâm, của Thọ, Tưởng, Hành, Thức ; nào phải là ta !

Trả lời là " Không " cũng chẳng đúng : ta tu ‘Không’ để diệt não phiền, nhưng rõ ràng có cái bản thể từ vô lượng kiếp có cái năng ‘Không’, có cái ký ức lưu trữ cả vô lượng kiếp luân hồi và có vô số khả năng khác.

Cái bản thể này chẳng phải là Vô Ngã, chẳng phải là Không.

IV ) Là Bản Thể của Tâm, là Thường Lạc Ngã Tịnh

Vậy, cái gì là ta ?

Mãi đến khi Phật giảng Đại Thừa, câu hỏi này mới được trả lời.

Là Phật Tánh.

Là Bản Thể của Tâm

Là Thường Lạc Ngã Tịnh

Phật Tánh chẳng hề sinh và chẳng bao giờ diệt . ( Vì Phật Tánh chẳng hề sinh cho nên sẽ chẳng bao giờ bị diệt ).

Phật Tánh của tất cả chúng sinh đều bình đẳng với chư Phật, không khác : đều là Thường, Lạc, Ngã, Tịnh. (Kinh Đại Bát Niết Bàn ).

Đại Thừa Kim Cang Kinh Luận :

Tất cả chúng sinh

Đều có Phật Tánh

Xưa nay chẳng sinh

Xưa nay chẳng diệt . . .

V ) Chẳng phải Đại Ngã, chẳng phải Tiểu Ngã 

Phật Tánh, cái Bản Thể của Tâm, chẳng phải là Đại Ngã, chẳng phải là Tiểu Ngã .

Đại Ngã là suy luận của triết gia Độc Thần Giáo , dần dần ung đúc tạo thành.

Nói đến Đại Ngã là phải nói đến Tiểu Ngã .

Đó là quan niệm tin Ông Thần Duy Nhất (Đại Ngã) sinh ra linh hồn ( Tiểu Ngã ). Tiểu Ngã mà có lòng tin, thì sẽ được lên Thiên Đàng, hòa hợp cùng Đại Ngã. (Khi bị ảnh hưởng của Phật Pháp, thì họ nói rằng Tiểu Ngã tu hành khá thì sẽ được lên Thiên Đàng, hòa hợp cùng Đại Ngã).

Phật Tánh, thì không phải vậy, chẳng phải là Đại Ngã, chẳng phải là Tiểu Ngã .

Đại Thừa Kim Cang Kinh Luận :

Tất cả chúng sinh

Đều có Phật Tánh

Xưa nay chẳng sinh

Xưa nay chẳng diệt . . .

Vì ‘Xưa nay chẳng sinh’ nên chẳng phải là Tiểu Ngã, vì Phật Tánh của tất cả chúng sinh đều bình đẳng với chư Phật, nên chẳng phải là Đại Ngã, chẳng phải là Tiểu Ngã. Chẳng có Đại Ngã, vì chẳng có Tiểu Ngã . Chẳng phải là Đại Ngã, chẳng phải là Tiểu Ngã nên chẳng có Đại Ngã, chẳng có Tiểu Ngã .

VI ) Là Chân Ngã, là Thường Lạc Ngã Tịnh

Là Phật Tánh.

Là Bản Thể của Tâm

Là Thường Lạc Ngã Tịnh

Chẳng phải là Đại Ngã, chẳng phải là Tiểu Ngã.

Phật Tánh là Chân Ngã.

Chân Ngã là Thường Lạc Ngã Tịnh

Chân Ngã chẳng hề sinh ( chưa từng do ai hay vật gì sinh ra hết ) nên chẳng bao giờ diệt . Là Thường Lạc Ngã Tịnh mà không sắc không thanh không vị xúc không ý :

Bao la như vũ trụ

Chiếu soi khắp mười phương

Lại chịu đời chật vật

Theo xác thân lạc sáu đường

Lặn hụp trong ái hà

Mà chưa hề dâm dục

Bị giam cầm địa ngục

Mà tự tại như nhà

Chẳng phải là sắc thanh

Cũng không là vị xúc

Chẳng thể tưởng tượng thành

Vì không phải là ý

(Phật Tánh, Lê Anh Chí)

Theo xác thân trôi dạt trong sáu đường, mà vẫn tròn Thường Lạc Ngã Tịnh.

Đây là chỗ sống chết của Thiền Tông : là chứng ngộ Chân Ngã là chứng ngộ Thường Lạc Ngã Tịnh, chớ không phải là trau giồi Vọng Ngã, không phải là đắc Không như Nhị Thừa.

VII ) Phật Pháp là Đại Bình Đẳng

Phật Tánh là Đại Bình Đẳng

Do đó,

Phật Pháp là Đại Bình Đẳng.

Đại Thừa Kim Cang Kinh Luận :

Tất cả chúng sinh

Đều có Phật Tánh

Xưa nay chẳng sinh

Xưa nay chẳng diệt . . .

Phật Tánh chẳng hề sinh và chẳng bao giờ diệt . ( Vì Phật Tánh chẳng hề sinh cho nên sẽ chẳng bao giờ bị diệt ). Phật Tánh của tất cả chúng sinh đều chẳng sinh , chẳng diệt. Đại Bình Đẳng !

Phật Tánh của tất cả chúng sinh đều bình đẳng với chư Phật, không khác : đều là Thường, Lạc, Ngã, Tịnh. (Kinh Đại Bát Niết Bàn ). Phật Tánh là Chân Ngã, Chân Ngã này có Thường, Lạc, Tịnh. Chân Ngã chứ chẳng phải là Đại Ngã vì nói đến Đại Ngã là nói đến Tiểu Ngã, trong khi Phật Tánh của tất cả chúng sinh đều bình đẳng với chư Phật. Chân Ngã chẳng phải là Đại Ngã cũng chẳng phải là Tiểu Ngã.

Phật Tánh là Đại Bình Đẳng.

Do đó,

Phật Pháp là Đại Bình Đẳng.

Đối chiếu với các tôn giáo thuộc Độc Thần Giáo :

Trong Độc Thần Giáo , tin Ông Thần Duy Nhất (sang Việt Nam, Ông Thần Duy Nhất được gọi là Thượng Đế) thì được lên Thiên Đàng, không tin thì xuống hoả ngục mãi mãi . Linh hồn là vĩnh cửu : John Smith sẽ mãi mãi là John Smith, sẽ vĩnh viễn là đàn ông, sẽ vĩnh viễn là da trắng, sẽ vĩnh viễn là người dân Anh, sẽ mãi mãi là chúng sinh  ; chỉ có Ông Thần Duy Nhất là độc tôn, là Ông Thần, là Duy Nhất.

Ông Thần Duy Nhất sinh ra tất cả chúng sinh ; chỉ có Ông Thần Duy Nhất là chẳng ai sinh ra hết. tất cả chúng sinh đều phụ thuộc vào một người . ( Còn một vấn đề nữa là : linh hồn do Ông Thần Duy Nhất sinh ra, như vậy, linh hồn có thể bị Ông Thần Duy Nhất diệt ! )

Độc Thần Giáo thật là Bất Bình Đẳng.

Xin nhắc lại :

Phật Tánh của tất cả chúng sinh đều chẳng sinh , chẳng diệt. Đại Bình Đẳng !

Phật Tánh của tất cả chúng sinh đều bình đẳng với chư Phật. và chúng sinh có thể thành Phật.

Thế nên,

Phật Tánh là Đại Bình Đẳng.

và

Phật Pháp là Đại Bình Đẳng.

Phật Pháp là Đại Bình Đẳng còn ở những chỗ khác nữa. Dẫu sao, chỗ Đại Bình Đẳng này (Phật Tánh) là chỗ gốc, vì là Nhân của Nhân Duyên con người, vì là Nhân của nguồn gốc con người.

VIII ) Chân lý là Đại Bình Đẳng

Phật Pháp là Đại Bình Đẳng.

mà Phật Pháp là Chân Lý.

nên Chân Lý là Đại Bình Đẳng !

Thật là may mắn cho chúng sinh !

Khi ta thấy cuộc đời là bể khổ, ta từ khước cuộc đời đi tìm Chân Lý. May mắn làm sao ta tìm thấy Phật Pháp : Phật Pháp là Đại Bình Đẳng. Phật Pháp là Chân Lý. Chân Lý là Đại Bình Đẳng ! May mắn làm sao Chân Lý là Đại Bình Đẳng !

Thật là may mắn cho chúng ta biết là dường nào ! Thật là hạnh phúc xiết bao !

-------------------------------------

Kinh sách tham khảo

Kinh :

Kinh Đại Bát Niết Bàn, dịch giả Thích Trí Tịnh

Đại Thừa Kim Cang Kinh Luận

Cuộc đời Đức Phật (Trích dẫn Kinh), dịch giả Thích Trung Quán

Kinh Kim Cang

Kinh Lăng Nghiêm, dịch giả Trí Độ và Tuệ Quang

Kinh Trường A Hàm, dịch giả Thích Thiện Siêu

Kinh Vô Ngã Tướng,  dịch giả Phạm Kim Khánh

Ngữ Lục (đến đời Lục Tổ):

Sáu cửa Thiếu Thất, Đạt Ma Sư Tổ, dịch giả Trúc Thiên

Kinh Pháp Bảo Đàn, Lục Tổ, dịch giả Thích Minh Trực

Chứng Đạo Ca, Huyền Giác,  dịch giả Trúc Thiên

Ngữ Lục (sau đời Lục Tổ):

Bá Trượng Ngữ Lục, dịch giả Thích Duy Lực

Cội nguồn truyền thừa và phương pháp tu trì của thiền tông, Nguyệt Khê

Chơn tâm trực thuyết, Phổ Chiếu

Lâm Tế Ngữ Lục

Lê Anh Chí.

--------------------------------------------------------------

* Trang Chính * M ụ c L ụ c * Đoản Luận * Thơ *

------------------------------------------------------------------------------

* Hộp Thư * Bài mới * Nối kết Trang Nhà Phật Pháp Việt Nam *

------------------------------------------------------------------------------

Trang Nhà Kiến Tánh www.kientanh.com