Tại sao Kiến Tánh lại là Thành Phật

Lê Anh Chí

Dàn Bài :

I) Bàn về Định nghĩa Kiến Tánh

[a] Định nghĩa về lý

[b] Định nghĩa về sự (Trạng thái Kiến Tánh) 

[c] Không thể định nghĩa bừa Kiến Tánh

[d] Định nghĩa tối thiểu

II) Kiến Tánh Thành Phật, Bản Thể của Tâm

III) Lời Giải Thích của Tổ Đạt Ma

IV) Trạng Thái của Tâm

V) Trạng Thái của Tâm của "thần nhân"

VI) Trạng Thái của Tâm người Quân Tử

VII) Trạng Thái của Tâm Thánh Nhân Lão Trang

VIII) Trạng Thái của Tâm Thánh Nhân nhà Phật

Phụ Lục : Thánh Nhân và Độc thần Giáo

IX) Trạng Thái của Tâm của Phật

X) Kiến Tánh là Thành Phật

XI) Kiến Tánh Thành Phật, chứng đắc tất cả các pháp của Như Lai !

Muôn ngàn chứng đắc

Tại sao có thể chứng đắc tất cả các pháp của Như Lai ?

XII) Chẳng có ai thành Phật !

XIII) Pháp môn Kiến Tánh = Tu Tắt

Tại sao Kiến Tánh lại là Thành Phật ?

Trong bài luận " Kiến Tánh Thành Phật  ", câu hỏi này đã được trả lời : bằng lời giải thích của Tổ Đạt Ma.

Chủ yếu bài viết này là giải thích lời giải thích của Tổ Đạt Ma

I) Bàn về Định nghĩa Kiến Tánh

[a] Định nghĩa về lý

Kiến Tánh là thấy tánh, là thấy Phật-tánh. Thấy đây là tâm thấy, là thực chứng. Vì vậy :

Kiến Tánh là thể ngộ Phật Tánh, thể chứng Đại Niết Bàn.

Chữ <thể> được lập lại, vì đây là sự Thực Chứng : chẳng phải kiến văn giác tri, chẳng phải là biết, chẳng phải là hiểu. Ví như phải tự ăn cơm thì mới no, còn hiểu biết rằng <ăn cơm thì no> thì chẳng ich lợi gì !

Kinh Đại Bát Niết Bàn :

Phật Tánh là Đại Niết Bàn. Đại Niết Bàn là Niết Bàn của Phật ( khác với Niết Bàn của A La Hán).

Đặc tính của Phật Tánh là Thường, Lạc, Ngã, Tịnh.

Vì tất cả chúng sanh đều có Phật Tánh từ vô thỉ, vì Phật Tánh là Tâm Vương chân thật của ta, là cái Tâm chân thật sẵn có, luôn luôn hiện hữu của ta nên Phật Tánh chính thật là Bản Thể của Tâm (của Phật, của ta, của tất cả chúng sinh).

Tóm lại,

Kiến Tánh là thể ngộ Phật Tánh, chứng Đại Niết Bàn, chứng ngộ Thường, Lạc, Ngã, Tịnh, chứng ngộ Bản Thể của Tâm .

[b] Định nghĩa về sự (Trạng thái Kiến Tánh) :

Người kiến tánh thình lình, đột nhiên , bỗng nhiên bước vào một trạng thái cao siêu mầu nhiệm, trạng thái Đại Niết Bàn !

trạng thái mà Nhị Tổ gọi là <nói không thể đến>

trạng thái mà Hư Vân Đại Sư gọi là <sơn hà đại địa thẩy Như Lai>

trạng thái mà Cao Phong Đại Sư gọi là <kinh thiên động địa>

trạng thái mà Chân Không Đại Sư, thiền sư siêu việt của nước ta thời Lý, gọi là :

Ví như đến động nhà tiên

Thuốc tiên đổi cốt tự nhiên trở về

. . .

trạng thái mà tất cả người kiến tánh dều đồng ý : không ngôn ngữ thế gian có thể diễn tả nổi

Trạng thái Kiến Tánh này chính là sự kiến tánh !

[c] Không thể định nghĩa bừa Kiến Tánh

Gần đây, xuất hiện nhiều định nghĩa Kiến Tánh : Kiến Tánh là x-ngộ, y-ngộ, z-ngộ . . . Sự thực thì không thể định nghĩa bừa Kiến Tánh được !

Trong 1400 năm của Thiền Tông Đông Độ, "Kiến Tánh" chỉ được dùng theo một nghĩa một mà thôi, không thể thay đổi đuợc ! thay đổi thì :

- sao có thể phù hợp với chủ trương của Thiền Tông : Kiến Tánh Thành Phật ?

- phải chú giải lại hết các ngữ lục của các Tổ Sư, các sách vở Thiền Tông !

Không những thế, có thể nói định nghĩa bừa "Kiến Tánh" là phỉ báng Như Lai ! Đạt Ma Sư Tổ mang Thiền Tông vào Đông Độ, nhưng Đức Thế Tôn của chúng ta là kẻ sáng lập Thiền Tông. Đức Thế Tôn đã dùng chữ Kiến Tánh Thành Phật nhiều lần trong Đại Thừa Kim Cang Kinh Luận.

[d] Định nghĩa tối thiểu

Định nghĩa tối thiểu của Kiến Tánh là định nghĩa sao để "Kiến Tánh" có thể tương ưng với cái nghĩa tối thiểu của chữ Thành Phật.

II) Kiến Tánh Thành Phật, Bản Thể của Tâm

Trước hết, Thế nào là Phật ???

Phật là Đấng Ứng Cúng, Chánh Biến Tri, . . . thần thông diệu dụng ra vào ba cõi, tỉ triệu chánh định, quán chiếu dược tâm chúng sinh trong vũ trụ, giải thoát hoàn toàn, sáng suốt hoàn toàn, viên mãn Thường, Lạc, Ngã, Tịnh . . .

Những "đặc tính" của Phật như trên rất là dài dòng, ta có thể tóm tắt lại làm 2 phần : "thể" và "dụng". Thể là Phật Tánh, là bản thể của tâm. Dụng, còn gọi là đại cơ đại dụng, là thần thông diệu dụng, ra vào ba cõi, tỉ triệu chánh định, quán chiếu dược tâm chúng sinh trong vũ trụ, sáng suốt hoàn toàn. . .

Khi Phật Kiến Tánh Thành Phật, Phật có đầy đủ "thể" và "dụng".

Kiến Tánh là chứng ngộ Bản Thể của Tâm, nhưng đại đa số người kiến tánh chưa có đại cơ đại dụng của Phật.

Chỉ có "thể" chưa có "dụng" như thế , có thể gọi là Thành Phật chăng ?

Lục Tổ và Đạt Ma Sư Tổ đã trả lời, một cách chắc nịch, rằng : Thành Phật !

III) Lời Giải Thích của Tổ Đạt Ma

Đạt Ma Sư Tổ giải thích tại sao Kiến Tánh quả là Thành Phật : vì ngoài "ông Phật Tánh" ra không có "ông Phật" nào khác ! (Sáu cửa Thiếu Thất).

IV) Trạng Thái của Tâm

Cuộc đời có : người hung dữ, giảo hoạt, tiểu nhân, người tầm thường, Thần, Tiên, Thánh, Bồ Tát.

Làm sao có thể phân biệt những hạng người khác nhau trong xã hội ? Thường nguời ta quan sát hành vi, cử chỉ, lời nói rồi phán xét. Sự xét đoán này không chắc ăn : có kẻ đạo đức giả có thể lừa người mấy chục năm, cả đến một thế hệ ; thậm chí, có thể lừa đến nhiều thế hệ.

Bởi vì :

Có ai lấy thước mà đo lòng người ?

Sự xét đoán người rất khó và không phải là mục đích của bài viết này.

Sự xét đoán thì rất khó , thế nhưng :

kẻ tiểu nhân có lòng dạ của tiểu nhân

người quân tử có lòng dạ của người quân tử

Bồ Tát có lòng dạ của Bồ Tát

Cái " lòng dạ " này là Trạng Thái của Tâm.

Chính Trạng Thái của Tâm của mỗi người mới xác định được người hung dữ, giảo hoạt, tiểu nhân, người tầm thường, Thần, Tiên, Thánh hay Bồ Tát ; còn hành vi, cử chỉ, lời nói có thể đóng kịch được.

Nói cách khác,

Người có Trạng Thái của Tâm của người quân tử là người quân tử

Người có Trạng Thái của Tâm của kẻ tiểu nhân là kẻ tiểu nhân

Người có Trạng Thái của Tâm của "thần nhân" là "thần nhân"

Người có Trạng Thái của Tâm của Thánh Nhân là Thánh Nhân

Người có Trạng Thái của Tâm của Bồ Tát là Bồ Tát

Cho đến,

Người có Trạng Thái của Tâm của Phật là Phật

Sau đây ta thử xem xét Trạng Thái của Tâm của một số hạng người ; rồi sau đó thử đặt câu hỏi : thế nào là Trạng Thái của Tâm của Phật ?

V) Trạng Thái của Tâm của "thần nhân"

Trạng Thái của Tâm của "thần nhân" là trung, can, nghĩa, khí.

Người có trung, can, nghĩa, khí thì khi chết sẽ thành thần.

VI) Trạng Thái của Tâm người Quân Tử

Trạng Thái của Tâm người Quân Tử là nhân, nghĩa, lễ, trí, tín.

Trong Trạng Thái của Tâm này ta có thể phân biệt thể và dụng.

Thể của Tâm người Quân Tử là nhân, nghĩa.

Dụng của Tâm người Quân Tử là nghĩa, lễ, trí, tín.

Nhân là cái lý "trời đất và vạn vật đồng một thể".

Nghĩa là Trạng Thái Tâm và hành động , lời nói hợp với Nhân.

Lễ là hành động , lời nói hợp với Nhân, Nghĩa.

Trí là hiểu biết Nhân, Nghĩa, Lễ.

Tín là việc làm đúng như lời nói.

Tín nằm trong Lễ, năm đức của người Quân Tử sự thực chỉ có 4, là nhân, nghĩa, lễ, trí. Nhưng vì người ở thế giới Ta Bà này gian xảo, lật lọng quá nhiều, nên Thánh Nhân mới thêm Tín vào các đức của người Quân Tử.

VII) Trạng Thái của Tâm Thánh Nhân Lão Trang

Căn bản của Trạng Thái của Tâm Thánh Nhân là Không.

Trạng Thái của Tâm của Thánh Nhân Lão Trang là Không.

Là Không, là thanh tịnh vô vi .

Một biến thái của Lão Trang là phép tu tiên , trường sanh bất tử. Những vị Tiên thì chẳng có Trạng Thái của Tâm là Không. Nhưng trên lý thuyết , họ vẫn học Không, nói Không. Như Tiên Lữ Đồng Tân, khi đắc phép phi hành, bay đến lầu chuông chùa ở Lô Sơn, đề bài thơ :

Một ngày an nhàn thân tự tại

Sáu căn hòa hợp báo bình an

Đan điền có vật quí

Ngưng vấn đạo,

Đối cảnh vô tâm, mạc vấn thiền !

Đó chỉ là lý thuyết thôi !

VIII) Trạng Thái của Tâm Thánh Nhân nhà Phật

Căn bản của Trạng Thái của Tâm Thánh Nhân là Không.

Thánh Nhân nhà Phật, chỉ kể người đã giải thoát, gồm hai bậc :

A La Hán

Bồ Tát

Trạng Thái của Tâm A La Hán là Không :

là Không tham, sân si

là 4 Không :

Thân Không

Tâm Không

Tánh Không

Pháp Không

Trạng Thái của Tâm Bồ Tát là

Không 

và

Từ Bi Hỉ Xả

Phụ Lục : Thánh Nhân và Độc thần Giáo

Chữ Thánh Nhân trong bài này là dùng theo nghĩa thông thường ở Á Đông đã 2000 năm nay. Xin chú thích : Thánh Nhân trong Độc Thần Giáo ( Ki Tô Giáo, Hồi Giáo, Do Thái Giáo ) có ý nghĩa khác hẳn.

Sự khác biệt có thể được đơn giản hoá như sau :

Phật Giáo, Khổng Giáo : Thánh cao hơn Thần nhiều

Độc Thần Giáo : Thần cao hơn Thánh nhiều

Theo Khổng Giáo, Thánh Nhân "ngang với trời đất". Trong Phật Giáo, Thánh Nhân là A La Hán và Bồ Tát đều trên cả trời, thần, người ; vì trời, thần, người  là chúng sanh ở trong Tam Giới, còn A La Hán và Bồ Tát đã đắc Niết Bàn, chẳng còn là chúng sanh !

Theo Độc Thần Giáo, Thánh Nhân là chúng sanh ! chỉ có Ông Thần Duy Nhất là độc tôn, là Ông Thần, là Duy Nhất. Ông Thần Duy Nhất sinh ra tất cả chúng sinh . Được phong Thánh thì cũng thế thôi : cũng giống như các tín đồ khác, nhờ tin Ông Thần Duy Nhất nên được lên thiên đàng với Ông Thần Duy Nhất !

Còn "Thiên Thần" chẳng phải là Thần ! Thiên Thần dịch từ chữ Anh angel, chữ Pháp Ange, hai chữ này chẳng có nghĩa là (Thiên) Thần . Ông Thần Duy Nhất (God, Dieu) sang Việt Nam được gọi là Thượng Đế, nhưng nghĩa của chữ " God, Dieu " mới chính là Thần !

Trong Độc Thần Giáo, Thần là tối cao.

Trong Phật Giáo, Khổng Giáo, Thần thua xa Thánh Nhân. 

Độc Thần Giáo căn cứ vào lòng tin, tin rằng Ông Thần Duy Nhất sinh ra tất cả chúng sinh  và phải tin Ông Thần. Ông Thần là tối cao.

Phật Giáo, Khổng Giáo căn cứ vào đạo đức, nên Thánh Nhân, người đã đạt đạo đức, là trên hết.

IX) Trạng Thái của Tâm của Phật

Trạng Thái của Tâm của Phật là Đại Niết Bàn

Đại Niết Bàn là Phật Tánh

Phật Tánh là Thường, Lạc, Ngã, Tịnh.

(Kinh Đại Bát Niết Bàn )

Tóm lại,

Trạng Thái của Tâm của Phật là Phật Tánh, là Thường, Lạc, Ngã, Tịnh.

X) Kiến Tánh là Thành Phật

Kiến Tánh là chứng ngộ Phật Tánh, chứng Đại Niết Bàn, chứng ngộ Thường, Lạc, Ngã, Tịnh, chứng ngộ Bản Thể của Tâm .

Vì

Kiến Tánh là chứng ngộ Phật Tánh, chứng ngộ Thường, Lạc, Ngã, Tịnh

Nên

Kiến Tánh là chứng ngộ Trạng Thái của Tâm của Phật.

Như trên đã nói,

Người có Trạng Thái của Tâm của người quân tử là người quân tử

Người có Trạng Thái của Tâm của Thánh Nhân là Thánh Nhân

Người có Trạng Thái của Tâm của Bồ Tát là Bồ Tát

Người có Trạng Thái của Tâm của Phật là Phật

Vì

Kiến Tánh là chứng ngộ Trạng Thái của Tâm của Phật.

Nên

Kiến Tánh là Thành Phật.

Nhắc lại :

Lời giải thích Đạt Ma Sư Tổ : ngoài "ông Phật Tánh" ra không có "ông Phật" nào khác !

Đạt Ma Sư Tổ nói vậy, vì Trạng Thái của Tâm của Phật là Phật Tánh !

XI) Kiến Tánh Thành Phật, chứng đắc tất cả các pháp của Như Lai !

Như đã nói trong bài Kiến Tánh Thành Phật ;

Kiến Tánh rồi, có thể chứng đắc tất cả các pháp của Như Lai.

Chỉ có thể nói là "có thể", còn rất khó lòng mà chứng đắc tất cả các pháp của Như Lai :

Thời kỳ bảo nhậm đã khoảng 20 năm

Ngàn chứng đắc cũng hết 5 năm

Tu thần thông phải tính 10 năm

nếu Kiến Tánh vào khoảng 40, 50 tuổi thì tu xong ngần ấy cũng sắp đến ngày từ trần ! Huống chi, những pháp mà Như Lai nói ra như lá trong tay, còn những pháp mà Như Lai đắc như lá trong rừng !

Muôn ngàn chứng đắc

Khó lòng mà chứng đắc tất cả các pháp của Như Lai. Nhưng muôn ngàn chứng đắc thì có thể được.

Sau khi Kiến Tánh, người tu hành có thể chứng đắc muôn ngàn chánh định, chánh quán -một cách dễ dàng và lẹ làng. Gọi là " dễ dàng và lẹ làng ", vì so sánh với người thường : người thường chứng đắc một pháp môn đã là khó, đằng này, có thể có muôn ngàn chứng đắc !

Tại sao có thể chứng đắc tất cả các pháp của Như Lai ?

Sau khi Kiến Tánh, người tu hành có thể chứng đắc muôn ngàn chánh định, chánh quán. Tại sao ? Tại vì đã chứng ngộ chứng đắc được bản thể của Tâm, được căn bản, được cái gốc của chứng đắc. Tỉ như, trong tiểu thuyết võ hiệp thường nói, khi đã luyện thành nội công thì võ nghệ sẽ cao siêu.

Sau khi Kiến Tánh, những chứng đắc nào gần bản thể của Tâm nhất , thì dễ chứng đắc nhất.

XII) Chẳng có ai thành Phật !

Kiến Tánh là Thành Phật.

Sau khi đã nói " Kiến Tánh là Thành Phật ", thì phải nói thêm rằng theo nghĩa tuyệt đối, nghĩa đầy đủ của chữ Phật thì chẳng có ai Thành Phật cả !

Như đã nói trong bài " Kiến Tánh Thành Phật " :

Theo nghĩa tuyệt đối của chữ Phật, thì "Phật" gồm những nghĩa sau :

a) Thể :

Phật là Bản Thể của Tâm.

Phật là Trạng Thái của Tâm của Phật.

Nên, Kiến Tánh là Thành Phật.

b) Dụng, còn gọi là đại cơ đại dụng, là thần thông diệu dụng, ra vào ba cõi, tỉ triệu chánh định, quán chiếu dược tâm chúng sinh trong vũ trụ, sáng suốt hoàn toàn. . .Người tu khó lòng mà đạt được hết tất cả cái Dụng này.

c) Phát minh : Phật đây là người tìm ra, "phát minh" ra Phật Pháp, mỗi nền văn minh nhân loại chỉ có tối đa một vị Phật,

Theo nghĩa tuyệt đối này, thì chẳng có ai Thành Phật cả. Phải chờ ngài Di Lạc ra đời !

Phải chờ ngài Di Lạc ra đời ! Phải chờ khi nào Phật Pháp đã diệt ở thế gian, nhân loại đắm chìm trong u mê tăm tối một thời gian dài, và rồi ngài Di Lạc ra đời, phát minh ra Phật Pháp, Kiến Tánh Thành Phật !

( Theo sách vở Đại Thừa : Phật Pháp còn tồn tại ở thế gian khoảng 8500 năm nữa, sau đó nhân loại đắm chìm trong u mê tăm tối đến hơn 8 triệu ruỡi năm, thì ngài Di Lạc mới ra đời ).

XIII) Pháp môn Kiến Tánh = Tu Tắt

Vì

Kiến Tánh là chứng ngộ Trạng Thái của Tâm của Phật.

Nên,

Kiến Tánh là sự chứng ngộ cuối cùng.

Do đó,

Pháp môn Kiến Tánh = Tu Tắt .

Hầu hết người Kiến Tánh chưa chứng đắc một pháp môn nào (Bát Chánh Đạo, Tứ Diệu Đế, Tứ Thiền Bát Định và Diệt Thọ Tưởng Định, Thất Giác Chi, Ngũ Căn Ngũ Lực, Quán Niệm Hơi Thở, Diệt Vọng Tưởng vv. . .  ) . Chưa chứng đắc Tứ Thiền Bát Định mà lại có thể chứng ngộ Trạng Thái của Tâm của Phật !

Thế mới gọi là

Thiền Đốn Ngộ !

Thế mới gọi là

NHẢY Một Cái vào thẳng đất Như Lai !

(Chứng Đạo Ca)

Thế mới gọi là Tu Tắt !

Tuy nhiên, như đã nói ở trên :

dù Tu Tắt nhưng sau khi Kiến Tánh, ta có thể chứng Tứ Thiền Bát Định và Diệt Thọ Tưởng Định, Thất Giác Chi, Ngũ Căn Ngũ Lực, Quán Niệm Hơi Thở, Diệt Vọng Tưởng , Tâm Không , Tâm Không Tịch, Tâm Vắng Lặng, Tâm Rỗng Rang, Tâm Tĩnh Lặng, Tâm Rỗng Lặng vv. . . một cách dễ dàng, nếu muốn.

Nói "nếu muốn" bởi vì một khi được Thường, Lạc, Ngã, Tịnh, thì rất nhiều người chẳng để ý gì đến Tứ Thiền Bát Định , Không, Không Tịch, Vắng Lặng, Rỗng Rang, Tĩnh Lặng, Rỗng Lặng . . . làm gì !

Còn thần thông, thì nhiều thiền sư cư sĩ Kiến Tánh chẳng nghĩ đến !

Lê Anh Chí

----------------------------------------------------------------

Kinh sách tham khảo

Kinh :

Kinh Đại Bát Niết Bàn, dịch giả Thích Trí Tịnh

Đại Thừa Kim Cang Kinh Luận

Kinh Trường A Hàm, dịch giả Thích Thiện Siêu

Cuộc đời Đức Phật (Trích dẫn Kinh), dịch giả Thích Trung Quán

Ngữ Lục (đến đời Lục Tổ):

Sáu cửa Thiếu Thất, Đạt Ma Sư Tổ, dịch giả Trúc Thiên

Kinh Pháp Bảo Đàn, Lục Tổ, dịch giả Thích Minh Trực

Chứng Đạo Ca, Huyền Giác,  dịch giả Trúc Thiên

Ngữ Lục (sau đời Lục Tổ):

Bá Trượng Ngữ Lục, dịch giả Thích Duy Lực

Cội nguồn truyền thừa và phương pháp tu trì của thiền tông, Nguyệt Khê

Chơn tâm trực thuyết, Phổ Chiếu

Lâm Tế Ngữ Lục

Thiền Đốn Ngộ, nhiều tác giả : Huyền Giác, Huệ Hải, Thạch Thành Kim, Oánh Sơn, Hư Vân; dịch giả Thích Thanh Từ

Tọa Thiền Luận, Đại Giác, dịch giả Như Hạnh

Tu tâm quyết, Phổ Chiếu

Sách :

Phật Giáo Khái Luận, Thích Chơn Thiện,

Tổ Thiền Tông, Thích Thanh Từ

Thiền Đạo Tu Tập, Trương Trừng Cơ, dịch giả Như Hạnh

Triết Học Trần Thái Tông, Nguyễn Đăng Thục

Nam Hoa Kinh, Trang Tử, dịch giả Ngô Tất Tố

Nam Hoa Kinh, Trang Tử, dịch giả Nguyễn Hiến Lê

Nho Giáo, Trần Trọng Kim

--------------------------------------------------------------

* Trang Chính * M ụ c L ụ c * Đoản Luận * Thơ *

------------------------------------------------------------------------------

* Hộp Thư * Bài mới * Nối kết Trang Nhà Phật Pháp Việt Nam *

------------------------------------------------------------------------------