Hi Vận Thiền
Sư
Thơ Lê Anh Chí
Được
ngài Bá Trượng ấn tâm, (1)
Giang hồ
xử sĩ nức tầm đạo tu
Đèn nhăn
tạng, nếp tịch u,
Thần thông
chẳng vướng, hút thu đạo huyền- (2)
Chẳng là
Thánh, chẳng là Tiên,
Chương
Tân tích trượng, măn viên diệu kỳ !
Tát tai Hoàng
Đế Sa Di, (3)
Tát tai Bá
Trượng, nên v́ Pháp Thân (4)
Cao Tăng
tượng, bậc Chân Nhân . . . (5)
------------------------------
Chú
thích :
Hi Vận Thiền Sư tức là ngài Hoàng
Bá.
(1) Hi Vận Thiền
Sư là học tṛ Bá
Trượng và là thầy Lâm Tế.
(2)
Thần thông chẳng vướng :
Khi đi núi Thiên-Thai, giữa đường
gặp một vị
Tăng, nói chuyện với nhau như quen
biết đă lâu. Nh́n
kỹ thấy ánh sáng con mắt Tăng
ấy chói người. Cùng đi chung đến một
con sông, nhằm lúc mực nước sông dâng
cao nên phải
chống trượng
dừng lại. Tăng
ấy rủ Sư cùng
qua sông. Sư nói :
_Ông
qua được th́
tự qua.
Tăng ấy liền bước đi trên mặt sông giống như đi trên
đất bằng, rồi
quay đầu lại kêu
Sư :
_Qua đây! Qua đây!
Sư hét rằng :
_Ông
tự liễu này (tự liễu
: chỉ tự
độ ḿnh)! Nếu tôi
biết trước sẽ chặt chân ông.
Tăng ấy lại tán thán rằng :
_Thực
là pháp khí đại thừa, ta chẳng thể so
bằng.
Nói xong
liền biến mất.
(3) Tát tai
Hoàng Đế Sa Di :
Sư ở thiền hội Diêm-Quan, đang lễ Phật trên chánh điện, có Sa Di (sau này là vua
Đường Tuyên-Tông)
hỏi :
_Chẳng chấp cầu Phật, chẳng chấp cầu Pháp, chẳng chấp cầu Tăng, Trưởng Lăo lễ Phật
để cầu cái ǵ?
Sư nói :
_Chẳng chấp cầu Phật, chẳng chấp cầu Pháp, chẳng chấp cầu Tăng, việc thường lễ bái như thế.
Sa Di nói
:
_Cần lễ làm chi?
Sư bèn bạt tai. Sa Di nói :
_Thô
lỗ quá thế.
Sư nói :
_Đây là chỗ ǵ mà nói
thô nói tế!
Rồi bạt tai nữa.
(4) Tát tai
Bá Trượng :
Mỗi ngày Sư (Bá Trượng ) thăng ṭa thường có một
cụ già theo chúng nghe
pháp. Một hôm chúng tan rồi
mà cụ không đi. Sư mới hỏi
"Người đứng đó
là ai vậy?".
Cụ già
đáp :
"Tôi
chẳng phải thân người. Vào đời Phật Ca Diếp trong quá khứ tôi
đă từng ở núi
nầy. Có người tham học
hỏi tôi : "Người đại
tu hành có c̣n lọt vào
nhân quả không?".
Tôi đáp :
"Bất lạc nhân quả" (chẳng lọt
vào nhân quả), nên bị đọa làm thân
chồn năm trăm kiếp.
Nay xin Ḥa
Thượng cho tôi một chuyển
ngữ để tôi
được giải thoát
thân chồn.
Sư nói :
"Người hỏi
đi?".
Cụ già
bèn hỏi :
"Người đại tu hành có c̣n lọt
vào nhân quả không?".
Sư nói :
Không lầm nhân quả !
Cụ già
ngay đó đại ngộ,
đảnh lễ
rằng :
"Tôi
đă thoát thân chồn, nay xác ở sau núi, xin Sư y theo lệ tăng mất mà thiêu cho".
Sư bảo Duy Na đánh chuông báo cho
đại chúng biết thọ
trai xong xin mời tất cả
đi đưa đám tăng chết.
Đại chúng không rơ
ra sao. Sư dẫn chúng đến hang đá phía sau núi lấy gậy khều ra một con chồn chết rồi y theo thường lệ mà hỏa
táng. Như một ông tăng viên tịch.
Đến tối, Sư kể
lại nhân duyên trên, Hoàng Bá
bèn hỏi :
"Người xưa chỉ
đáp sai một câu chuyển
ngữ mà bị đọa thân chồn 500 kiếp, nay chuyển ngữ nào cũng không
đáp sai th́ như thế nào ?".
Sư nói :
"Lại gần
đây ta nói cho nghe".
Hoàng Bá đến gần
bạt tai Sư một
cái.
(5) Cao Tăng tượng :
Sư từng ẩn trong chúng chùa Khai
Nguyên ở Hồng Châu. Một hôm có thừa
tướng Bùi
Hưu vào chùa
thấy bức tranh trên vách hỏi
chủ chùa :
_Đây là ǵ?
Chủ chùa
đáp :
_Chân
dung của cao tăng.
Hưu nói :
_Chân
dung th́ thấy rồi, c̣n cao tăng ở đâu?
Chủ chùa
không trả lời
được.
Hưu hỏi :
_Ở đây có thiền
giả nào không?
Đáp
:
_Gần đây có một
Tăng đến chùa
công quả giống như thiền giả.
Hưu liền xin gặp và nói rằng :
_Hưu vừa có một
câu hỏi mà chưa được ai trả lời, xin thượng nhân đáp dùm.
Sư nói :
_Xin
thừa tướng
cứ hỏi.
Hưu hỏi lại câu hỏi trước.
Sư lớn tiếng gọi :
_Bùi
Hưu!
Hưu :
_Dạ.
Sư nói :
_Ở đâu?
Hưu ngay đó ngộ ư chỉ như được hạt châu quư, liền mời Sư về dinh rồi đảnh lễ xin
làm đệ tử.
(*)
Những chú thích 2), 3) và 5) trích từ quyển TRUYỀN TÂM PHÁP YẾU, dịch giả Thích Duy
Lực
Chú thích 4) trích từ quyển BÁ TRƯỢNG NGỮ LỤC , cùng dịch giả ; trong
lời chú thích này, tôi có sửa 4 chữ ; đó là câu
trả lời của ngài Bá Trượng, cho cụ
già :
Không lầm nhân quả !
( Dịch
chữ : Bất muội nhân quả ! )
Nguyên văn
của dịch giả :
nhân quả rơ ràng !
Bốn
chữ Không lầm nhân quả này, trích từ
quyển Thiền Đốn Ngộ, dịch giả Thích
Thanh Từ.
------------------------------------------------------------------
* Trang Chính * M ụ c L ụ c * Đoản Luận
* Thơ *
------------------------------------------------------------------